TUNA
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
(Alm. Donau, Çekçe ve Hırvatça Dunaj, Macarca Duna, Sırpça-Hırvatça, Bulgarca ve Rusça Dunav, Romence Dunarea; Lat. Danubius). Uzunluğu (2.857 km2) ve oldukça düzenli debisiyle (ortalama 7.000 m3/sn) Avrupa'nın Volga'dan sonraki ikinci büyük ırmağı.
Değişik kolları arasında uyum olmamakla birlikte, Würtemberg'den Karadeniz'e kadar Orta ve Doğu Avrupa'yı batıdan doğuya kateden tek doğal ulaşım yolunu oluşturur. Aşağı çığırının kışın buz tutmasına rağmen Regensburg'dan itibaren ulaşıma elverişli olan ve üzerinde birçok liman bulunan Tuna, yeni Main-Tana kanalıyla Ren Irmağı'na bağlanmıştır.
1992'de tamamlanan kanal, doğuyla batı arasında önemli bir ticarî trafik sağlayacaktır. Tuna-Elbe-Oder bağlantısı, Moravya havzasını izleyen 300. km uzunluğunda bir kanalın açılmasıyla gerçekleşecektir. Karaorman'dan doğan Tuna, Breg ve Brigach'ın Donaueschingen'de birleşmesiyle oluşur. Schwaben Jura'sının eteği boyunca akar, sonra Avusturya Alpleriyle yaşlı Bohemya kütlesi arasında bir koridor oluşturur. Viyana ve Btratislava'dan geçer, Alpleri ve Karpatların kollarını aştıktan sonra büyük Pannonia çöküntü ovasına girer; burada geniş menderesler çizerek Budapeşte'nin içinden geçer.
Bu sırada güneye dönen ırmak Belgrad'dan geçer ve Karpatlarla Balkanlar arasında Demir Kapıları (büyük hidroelektirk barajı) aşar. Yeniden batı-doğu doğrultusuna döndükten sonra Bulgar platolarını Romanya'nın Eflâk ovasından ayırır ve Dobruca kıyı platosunu kuzeyden çevirdikten sonra, balıkçılığın çok yoğun olduğu 3.750 km2 genişliğinde büyük bir deltayla, üç koldan (kilia, Sulina ve Sfintu Gheorghe) Karadeniz'e dökülür.
Avrupa topraklarının onda biri genişliğindeki bir alana akaçlayan ve eriyen buz ve kar sularıyla beslenen Tuna'nın aralarında Enns, İnn, Morav (Çek) Drav, Tisza, Sav, Morav (Sırp), Olt, Siret ve Prut'un da bulunduğu birçok kolu vardır. Irmak dokuz devletin topraklarını aşar veya sınırı boyunca akar (Almanya, Avusturya, Slovakya, Macaristan, Hırvatistan, Sırbistan, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna). Büyük bir geçit yolu olarak tarih boyunca önemli bir rol oynamıştır. Paris Antlaşması (1856) ırmak üzerinde serbest taşımacılık ilkesini getirmiş, ama Belgrad Sözleşmesi (1948) Tuna üzerindeki trafiği ırmağa kıyısı olan ülkelerin (Almanya dışında) denetimine vermiştir.
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
