Soğurma (Absorbsiyon) Nedir?
Bir maddenin, başka bir maddeyi ya da ışınım veya ses enerjisi emmesi olayı, absorbsiyon. Kimyada adsorbsiyon olarak bilinen olaya benzerse de soğurma (absorbsiyon) ve adsorbsiyon arasında ince bir ayrım vardır (adsorbsiyon, tutulan maddenin, adsorblayıcı maddenin yüzeyinde kalmasıyla belirlenir). Fizikte soğurma daha çok elektromanyetik ışınım ve ses enerjisinin bir cisim, madde ya da ortamca emilmesi anlamında kullanılır. Soğurma, elektromanyetik ışınımın değişik bir biçime dönüştürülmesidir. Örneğin kızılötesi ışınım bu yolla atom ya da molekülleri uyararak doğrudan doğruya ısıya dönüştürülebilir. Işık (görünür ışınım), soğurma sonucunda elektronların yörünge değiştirmesine, X ışınları ve morötesi ışınım da maddede iyonlaşmaya neden olabilir. Ses enerjisinin soğrulması da esas olarak ses dalgası yayılırken parçacıkların hareketine karşı koyan viskoz kuvvetlerden ve ortamdaki sıkıştırılmış parçacıklardan seyrelmiş parçacıklara bir ısı akışından kaynaklanır. Gazların sesi soğurması esas olarak viskoziteden ileri gelir. Nem oranı da soğurmaya etki eder. Soğurmanın maksimum olduğu nem oranı % 15'tir. Hava kirliliğinin denetim altına alınmasında ve kimya sanayiinde gaz soğurması büyük önem taşır. Akustik tasarımda da değişik yüzeylerin sesi soğurması hesaba katılır.
Soğurma, genellikle bir katının bir sıvıyı içine çekmesi ya da emmesi anlamında kullanılan bir terimdir. Sünger suyu, kurutma kâğıdı mürekkebi "soğurur". Bilimde, "soğurma" sözcüğü bazı önemli süreçleri tanımlamak için kullanılır.
Güneş ışığı gibi sıradan bir beyaz ışık, gerçekte değişik renklerin ya da dalga boylarının bir karışımıdır. Cisimler üzerlerine düşen ışıktaki bazı renkleri soğurur, öteki renkleri ise yansıtır, bu nedenle de renkli görünür. Kırmızı bir yüzeyin bu renkte görünmesinin nedeni, üzerine düşen mavi ve yeşil ışığı soğurması ve yalnızca kırmızı ışığı yansıtmasıdır. Üzerine düşen bütün ışığı yansıtan yüzeyler beyaz, soğuranlar ise siyah görünür. Kırmızı bir yüzeye mavi ya da yeşil ışık altında bakılacak olursa, yansıtacağı kırmızı ışık bulunmadığından yüzey siyah görünür. Güneş ışığında, çıplak gözle görülemeyen, uzun dalga boylu kızılötesi ışınlar da vardır; bu ışınları soğuran bütün yüzeyler ısınır. Sıcak ülkelerde, Güneş'ten gelen ışınımı yansıtmak için çoğu kez beyaz elbise giyilir.
Konser salonlarındaki ya da hoparlörlerdeki istenmeyen yankıları önlemek için ses dalgalannı soğuran malzemelerden yararlanılır. Tıp biliminin önemli bir dalı olan radyografi, kemiklerin röntgen ışını da denen X ışınlarını belli ölçüde soğurmasına dayanır .
Hayvanlarda, sindirilmiş besinin bağırsak duvarlanndan kan damarlanna geçişini tanımlamak için de soğurma terimi kullanılır. Bitkiler topraktan, hücre duvarları çok ince olan kök tüylerinin yardımıyla su ve mineral tuzlannı soğururlar.
MsxLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
