TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ (TBMM),
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Türkiye Cumhuriyeti'nin yasama organı.
Meclisin, genel seçimlerde belirlenmiş adaylarına milletvekili denir.Milletvekili seçilebilmek için ilkokul mezunu olmak ve 30 yaşını doldurmuş bulunmak gerekir; ancak ağır hapis cezasına çarptırılanlar ve yüz kızartıcı suçtan mahkûm olanlar milletvekili seçilemezler. Genel seçimler beş yılda bir yapılır. Milletvekilleri, belirli bölgelerin seçmenlerinin oylarıyla seçilmelerine rağmen, bütün ülkenin temsilcisi sayılırlar.
TBMM, seçimleri erkene alma veya Anayasa'da belirtilen koşullar nedeniyle erteleme yetkisine sahiptir. Ayrıca cumhurbaşkanı da Anayasa'da belirtilen şartların ortaya çıkması halinde seçimleri öne alabilir.TBMM, gerekçelerinin oluşması durumunda milletvekilinin üyeliğini düşürebilir; yasama dokunulmazlığını kaldırabilir. 550 üyeden oluşan TBMM, üye tam sayısının en az üçte biriyle toplanabilir ve salt çoğunlukla karar verir.
TBMM, son Osmanlı Meclisi Mebusanı'nın kapatılmasından sonra, 23 Nisan 1920'de Ankara'da toplandı. Bu Birinci TBMM, seçilen veya atanan üyelerden oluşuyordu. Meclisin ilk başkanlığına Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) seçildi. Meclis başkanının aynı zamanda İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) başkanı olmasından dolayı, birinci dönem hükümeti TBMM Hükümeti olarak adlandırıldı.Kurtuluş Savaşı'nı da bu hükümet yönetti.
Birinci TBMM, 1921 Anayasası'nı yaptı; 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'i ilân etti ve 1924'te halifeliği kaldırdı. 1921 Anayasası üzerinde yapılan değişikliklerle oluşturulan 1924 Anayasası uyarınca genel seçimlerin dört yılda bir yapılmasına karar verildi. 27 Mayıs 1960'taki askerî müdahaleyle feshedilen TBMM, 1961 Anayasası'yla iki meclisli bir parlamentoya dönüştürüldü. Yeni TBMM, Millet Meclisi (450 üyeli) ve Cumhuriyet Senatosu'ndan (150 üyeli) oluşuyordu.
Hükümetlerin iki meclis tarafından da denetlenmesine karşın, gensoru yetkisi yalnızca Millet Meclisi'ne verilmişti.TBMM, 12 Eylül 1980'deki askerî müdahaleyle ikinci defa feshedildi. 1982 Anayasası'yla tek meclisli olarak belirlenen TBMM, önce 400 üyeden oluşuyorken, bu sayı 1987'de yeniden 450'ye, daha sonra 550'ye çıkarıldı.
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
