HİDROSEFALİ (BEYİNDE SU TOPLANMASI)
Ayrıntılar :
En genel tanımıyla hidrosefaliterimi, kafa içindeki suyun miktar olarak arttığı durumları açıklar ve ilk akla gelen kafa büyümesidir. Kafamızın içinde, birbiriyle ilişkili olan mağaralar olarak düşünebileceğimiz boşluklar bulunur. Biz bunlara “ventrikül” ya da “karıncık” diyoruz. Bunların en büyüğü ise “yan karıncık” tır. Kafamızın içindeki suyu, bildiğimiz su gibi düşünmek yanlış olur. Bu su dediğimiz “beyin-omurilik” sıvısıdır ve birçok fonksiyona sahiptir. En önemli görevi ise; beynimizi etkileyecek şiddetli çarpmalarda beyni korumasıdır. Bu sıvıda kanımızdaki gibi besleyici maddeler de bulunur. Beyin omurilik sıvısının (BOS) büyük bir çoğunluğu, karıncıklardaki yosunumsu bir organ olan koroid pleksuslarda yapılırken, bir kısmı da beyin dokusu ve omurilikte yapılır. Yosuna benzeyen koroid pleksuslartüm karıncıklarda bulunmaktadır ve temel olarak BOS yapımından sorumludurlar. Günde yaklaşık yarım litre BOS üretilmekte ve aynı miktarda da emilmektedir.

İki tarafta da bulunan yan karıncıklardaki BOSküçük birer pencere ile (foramen Monro)beynin ortasında bulunan üçüncü karıncığa akar ve daha sonra ince ve 1 cm uzunluğundaki bir kanal ile dördüncü karıncık denen diğer bir boşluğa doğru devam eder. Bu akış omurilik merkezine kadar devamlılık sağlar. Dördüncü karıncıktaki deliklerden çıkan BOS omurilik çevresinde ve beyin çevresinde dolaşarak beyin yüzeyindeki büyük toplardamarlara özel dokular (araknoid villus) sayesinde emilerek geri döner (Resim 1). Şimdi hidrosefaliyi tanımak çok daha kolay olacaktır. Hidrosefalinin bilimsel tanımı: beyin boşluklarının (karıncıklarının) genişlemesiyle birlikte beyin-omurilik sıvısının basınç ve miktarında artmadır. http://www.hidrosefali.com/dosya/resimler/image001.jpg
Resim 1: Beyin omurilik sıvısının (BOS) üretildiği beyin boşlukları ve BOS dolanım yollarını gösteren şematik resim. Oklar BOS akış yönünü göstermektedir.

Hidrosefali Neden Olur?

Mevcut hastaların hemen hemen büyük çoğunluğunda hidrosefali, beyin omurilik sıvısının dolaşım yolundaki herhangi bir noktasındaki tıkanmaya bağlı olarak oluşur. Tıkanma karıncıkları birbirine bağlayan delikler veya kanalda olabildiği gibi emilimin olduğu son noktada da olabilir. Bu tıkanmanın nedeni, bir kafa darbesi, enfeksiyon ya da tümör olabilir.
Hidrosefali nedenlerini konjenitalyani “doğuştan” ya da sonradan gelişen ”edinsel” olarak da ikiye ayırabiliriz. Doğuştan hidrosefalimiyelomeningoselgibi hastalıklarla birlikte görülebilir. Edinsel hidrosefali gelişiminin de üç nedeni olabilir:
Birincisi; beyin omurilik sıvısının aşırı yapımıdır. Bu genellikle bir tümör nedeniyle olabilir.
İkincisi; beyin omurilik sıvısının dolaştığı yollarda bir tıkanıklık söz konusudur. Tıkanıklığın nedeni, menenjit-ansefalit gibi enfeksiyonlar, travmaya bağlı kanamalardır. Sıvı akışının engellenmesiyle oluşan bu tür hidrosefaliaynı zamanda “non-kommünike” (bağlantısı olmayan hidrosefali) olarak da adlandırılır.
Üçüncü neden ise; beyin–omurilik sıvısının emiliminde bir bozukluk olmasıdır. Bu tür hidrosefalide ”kommünike” (bağlantının korunduğu) hidrosefali olarak tanımlanır.
Hidrosefali nedenlerini kısaca maddeleyecek olursak;
Spina Bifidaya da miyelomeningosel(omuriliğin anne karnında kapanmayıp açık kalması)
Üçüncü karıncık ile dördüncü karıncık arasındaki su kanalı darlığı-tıkanıklığı (Akueduktusdarlığı-tıkanıklığı)
Beyinciğin ve/veya beyin sapının kafatasından omurilik kanalına fıtıklaşması (Chiari malformasyonları)
BOSyollarını daraltan veya tıkayan içi sıvı dolu kesecikler (Araknoid kistler)
Beyin, beyincik ve beyin sapı tümörleri
Menenjit ve benzeri enfeksiyonlar sonrası
Beyin boşlukları içine veya beyin zarı altına kanamalar sonrası
BOSüreten organın tümörü
Kanama, enfeksiyon veya iltihap sonrası beyin zarı altında BOSakımının engellenmesi
Genetik ya da ailesel hidrosefaliolarak karşımıza çıkabilir.
Hidrosefalinin bulguları çocuğun yaşına ve beyin-omurilik sıvısının artma derecesine göre değişebilir.

TABLO 1: HİDROSEFALİ BELİRTİLERİ NELERDİR? 0-2 YAŞ
2-6 YAŞ
6 YAŞ ↑
Baş çevresinde büyüme
Kafa içi basıncın artmasına bağlı baş ağrısı
Kafa içi basıncın artmasına bağlı baş ağrısı
Bıngıldakta genişleme ve gerginlik
Kusma
Kusma ve Kilo kaybı
İnce- tiz bir sesle ağlama
Çift görme
Okul başarısında düşmeler
Kafadaki damarlarda belirginleşme
Huzursuzluk, denge sağlamada problemler
Görme bozuklukları
Gözlerde batan güneş manzarası(gözlerin yukarıya doğru bakamaması)
Konuşma ve yürüme geriliği
Dalgınlık, unutkanlık gibi davranış değişikleri

Hidrosefali nedir?Bu hastalığa bazen “beyinde su toplanması” da denmektedir. Bu durum beyindeki karıncıklarda çok fazla miktarda belkemiği beyin sıvısının toplanmasından ileri gelmektedir. Bu durum çocuk yaşlanınca kafasının büyümesine neden olmaktadır.
Hidrosefalinin asıl fizikî sebebi nedir?Omurga sıvısının belkemiği kanalına akışında meydana gelmiş olan bir engellenmedir.
Hidrosefali olan bir çocuğun beyninde ne meydana gelir?Toplanmakta olan sıvının yaptığı baskıdan ilerleyen bir beyin kaybı veya bozulması meydana gelir ve bu durum beyin fonksiyonunun gitgide bozulmasına neden olur.
Beyinde bir tümör veya beyinde meydana gelen bir iltihaplanma hidrosefali gelişmesine neden olabilir mi?Evet, bazı vakalarda olabilmektedir.
Hidrosefali için yapılacak bir şey var mıdır?Bu hastalığa karşı yeni ameliyat metotları umutlu sonuçlar vermektedir.



Kaynak