Mehmet Rauf

(d. 1875, İstanbul - ö. 23 Aralık 1931, İstanbul)
Romancı, öykü ve oyun yazarı. Türk edebiyatında psikolojik roman türünün ilk örneklerinden sayılan Eylül adlı yapıtıyla tanınır.

Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi’nde okudu. Bahriye Mektebi’ni (sonradan Deniz Harp Okulu) bitirdi (1893). Görevli olarak Girit’e (1894) ve Almanya’ya (1895) gönderildi. İstanbul’a döndükten sonra yabancı elçilik gemilerinin irtibat subaylığına atandı. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra askerlikten ayrıldı ve geçimini yazarlıkla sağlamaya çalıştı. Mehasin (1908-09) ve Süs (1923-24) adlı iki kadın dergisi çıkardı. Bir süre ticaretle uğraştı. Son yılları büyük bir yoksulluk içinde geçti.

On altı yaşındayken yazdığı ve Halit Ziya Uşaklıgil’in İzmir’de çıkardığı Hizmet gazetesinde yayımlanan ilk öyküsü “Düşüş”ten sonra Mektep ve Servet-i Fünun dergilerinde görünen Mehmet Rauf asıl ününü Servet-i Fünun1 âdi tefrika edilen Eylül (1901, 1990) adlı romanıyla yaptı. Türk edebiyatında ilk büyük psikolojik roman kabul edilen Eylül1 de Fransız romanında çok yaygın olan kan-koca-âşık üçgeni ele alınmıştır. Ruh çözümlemeleri açısından döneminin en yetkin örneği sayılan yapıtın başarı kazanmasında Mehmet Rauf’un öbür Edebiyat-ı Cedide yazarlarına göre daha pürüzsüz ve akıcı bir dil kullanmasının payı büyüktür. Roman, kimilerine göre yazarın umutsuz aşkından izler taşımaktadır. Bazı eleştirmenler olay örgüsünün yoğun ruh çözümlemeleriyle sık sık kesilmesini bir kusur olarak görmüşlerdir. Mehmet Rauf, daha sonraki roman, öykü ve oyunlarında Eylül1 deki başarısını yineleyememiştir.

ÖBÜR ÖNEMLİ YAPITLARI.

Roman.

• Genç Kız Kalbi (1914, 1946),
• Karanfil ve Yasemin (1924),
• Son Yıldız (1927),
• Kan Damlası (1928),
• Halâs (1929).

Öykü.

• Ihtizar (1909),
• Son Emel (1913),
• Bir Aşkın Tarihi (1915),
• İlk Temas, İlk Zevk (1922),
• Eski Aşk Geceleri (1927).
• Oyun. Ferdi ve Şürekâsv (1909),
• Cidal (1911),
• Sansar (1920).