Selimiye Cami'i, Sultan I. Murat'ın Kavak meydanı denilen alanda yaptırmış olduğu eski Saray'ın bir kısım arsası üzerinde yapılmıştır. Mimar Sinan'ın "ustalık eserim" diye nitelendirdiği Selimiye Camisi bu kentin tacıdır. Bu cami için, Koca Sinan'ın elinde dehanın taş kesilmesi veya taşın dehaya kavuşması mucizesidir diyebiliriz.

Cami avlu duvarının batısını boylu boyunca kaplayan Arasta, Sultan III. Murat tarafından Camii'ye vakıf olarak yaptırılmıştır. Yani, Sultan II. Selim tarafından yaptırılmış olup, mimarı Koca Sinan'dır. Yapım gideri, Kıbrıs adasının fethinde, padişahın hissesine düşen ganimetle karşılanmıştır. 1569'da temeli atılan camii inşaatı 6 yıl sürmüş ve 1575 tarihinde ibadete açılmıştır. İnşaat alanı, medrese ile beraber 22 202 m2olan dikdörtgen biçimindeki caminin kapalı alanı 1620 m2'dir.

Evliya Çelebi, inşaat için 27 760 kese harcandığını yazmaktadır. Cami iç mekanını tamamen örtmüş gibi görünen kubbesi, Ayasofya'nın kubbesinden 6 zira geniş, 4 zira derindir. Şadırvan avlusu tarafındaki iki minaresinin üçer şerefesine ayrı ayrı yollardan çıkılabilir. Caminin revaklarla çevrilmiş avlusunun ortasında mermerden özenle işlenmiş bir şadırvanı vardır.
ARASTA
1569'da Hersekli Semiz Ali Paşa'nın Mimar Sinan'a yaptırdığı Ali Paşa Çarşısı yüz otuz dükkândan oluşmaktaydı. Çarşısı üç yüz metre uzunluğunda olup, altı kapılıydı. 73 kemerli, 255 metre uzunluğunda, 124 dükkândan oluşan arasta, III. Murad (1574-1595) tarafından Selimiye Camisi'ne vakıf olmak üzere Davut Ağa'ya yaptırıldı.

İÇ BÖLÜMÜ

Caminin mimarisinde olduğu kadar, mermer, çini ve hat işçiliklerinde de kusursuzluğa varılmıştır. Mihrap tarafındaki duvarlarla birlikte, Hünkar mahfili ve bütün alt kat pencerelerinin alınlıkları zarif bir çini dekoru ile kaplanmıştır.

Mihrap duvarında bulunan büyük çini panoların renk ve komposizyonları ve Hünkar mahfilinin alt kısmındaki tavanın kalem işçiliği çok güzeldir. Minberi, taş oymacılığının eşsiz değerlerinden biridir. Ağaç korkuluklarının orta göbeği yekpare mermerdir. .

31,5 m çapındaki kubbe, 8 filayağı ile bağlanmış, örttüğü iç mekâna verdiği genişlik ve ferahlıkla birlikte mekânın bir kerede kolayca algılanmasına neden olmaktadır. Kubbe aynı zamanda caminin dış görünüşünün ana hatlarını da belirler.