Biyoçeşitlilik ve İnsan Etkileşimi
MsXLabs.org
İnsan doğaya müdahale etme yeteneğinde olan tek canlı organizmadır, ancak bu durum insanın bitmek tükenmek bilmez tüketim arzusunun ulaştığı ürkütücü boyutları görmesini engellemekte ve doğanın insana sunduğu sayısız faydanın yok sayılmasına neden olmaktadır.
Ekosistemlerin kendi doğal ve biyolojik süreçleri içerisinde bizlere sunduğu her türlü fayda/yararlanım “Ekosistem Hizmetleri” olarak tanımlanmaktadır. Ekosistem Hizmetlerini şu temel başlıklarla somutlaştırmak mümkündür;
- Güvenli Gıda Temini ve Dünya Besin Dağılımının Düzenlenmesi
- Temiz ve Kullanılabilir Su Temini ve Suya Bağlı Üretimin Düzenlenmesi
- Verimli, Temiz Toprak ve Bağlı Olarak Tarımsal Üretim
- Temiz Hava ve Küresel İklim Değişikliğinin Düzenlenmesi
- Toplum Sağlığının Düzenlenmesi ve Doğrudan Farmakolojik Yararlanım
- Atıkların Detoksifikasyonu ve Madde Döngüsünün Düzenlenmesi
Burada temel sorun şudur; insanlar ekosistemlerin hiçbir karşılık beklemeden kendilerine sunduğu bu hizmetlerin farkında mıdırlar? Bu sorunun yanıtı eğer “evet” olsaydı, bugün; küresel ısınma, kirlilik, güvenilir gıda kaynaklarının azalması vs. gibi sorunlarla karşılaşmazdık. Burada biz biyologlara düşen en önemli görevlerden biri bu farkındalığı yaratmaktır. Dünya toplam ekonomik üretiminin %60’ının doğrudan biyolojik çeşitliliğe dayandığı günümüzde “Ekosistem Hizmetleri”nin farkındalığını yaratmanın yollarından biri de; ekosistem hizmetlerinin ekonomik karşılığının belirlenmesidir. IUCN’e (International Union for Conservation of Nature) göre, ekosistemler tarafından sağlanan mal ve hizmetlerin maddi değeri, tahminen yıllık 33 trilyon ABD Doları düzeyindedir. Burada vurgulanması gereken asıl konu biyolojik çeşitliliğin piyasalaştırılması değil, tükettiğimiz biyoçeşitlilik kaynaklarının da ekonomik bir değer (biyokıymetlendirme) ifade ettiğini bilmektir. Bunu bilmek, doğal kaynakların sürdürülebilirliği ve ekosistem hizmetlerinin farkındalığı açısından önemlidir.
Biyokıymetlendirme, henüz ülkemizde hukuksal ve teknik alt yapısı oluşturulmamış ve yeterli düzeyde çalışılmamış bir konudur. Bu konuda yetkili mercilerin, biyologlar öncülüğünde ve konun diğer uzmanları ile bir strateji belirlemesi ve bir klavuz hazırlaması yerinde olacaktır.
Bütün bunlarla beraber, insanın biyolojik çeşitlilik ile etkileşiminin en temel ilkesi; yaşam hakkının yalnızca insanlar için değil, yeryüzündeki tüm canlılar için geçerli olduğunun bilinmesidir.
