VLT Tarafından Keşfedilen En Hafif Gezegen HD 95086 b

VLT'nin HD95086 b gezegenine ait görüntüsü.

‘En hafif’ gezegen bulunmuş olabilir.Avrupa Güney Gözlemevi’ne (ESO) bağlı Çok Büyük Teleskobu (VLT) kullanan gökbilimciler, parlak bir yıldızın yakınında hareket eden sönük bir cisim görüntüledi. Kütlesi Jüpiter’in dört ila beş katı büyüklüğünde olduğu tahmin edilen gezegen, Güneş Sistemi dışında şimdiye kadar doğrudan görüntülenen en hafif gezegen olma özelliğini taşıyor. Keşfin gezegen sistemlerinin oluşumu ve gelişimi konusundaki görüşlere önemli katkılar yapması bekleniyor.Gökbilimciler, Güneş Sistemi dışında bugüne dek tespit edilen en hafif gezegeni belirlediklerini düşünüyor.

Araştırmacılar, bugüne kadar ağırlıklı olarak dikey hız ya da geçiş yöntemiyle olmak üzere, dolaylı tekniklerle bine yakın gezegen tespit etti. Bu gezegenlerden daha fazla sayıda gezegenin ek gözlemlerine gerek duyulsa da, bunlardan sadece on kadarı doğrudan görüntülenebilmişti.

2M1207 kahverengi cücesinin (ESO0428) etrafında dolanan bir ötegezegenin doğrudan ilk görüntüsünü VLT ile elde ettikten dokuz yıl sonra, gökbilimcilerin kamerasına bu kez ‘en hafif gezegen’ takılmış olabilir.Keşfi duyuran araştırma ekibinin başında yer alan Fransa’nın Grenoble Gezegenbilim Astrofizik Enstitüsü’nden Julien Raeau, “Gezegenlerin doğrudan görüntülenmesi yer-konuşlu ya da Uzay’da olsun, en gelişmiş araçları gerektiren olağandışı zor bir teknik... Şimdiye kadar sadece birkaç gezegen doğrudan görüntülenebildi, bu nedenle bunların her biri dev gezegenlerin nasıl oluştuklarının anlaşılması için önemli dönüm noktalarıdır” dedi.

Yeni gözlemlerdeki muhtemel gezegen sönük ancak HD 95086 yıldızına yakın belirgin bir nokta şeklinde görünüyor. Daha sonra yapılan bir gözlemde ise gökyüzünde yıldızla birlikte hareket halinde olduğu görüldü. Bu sayede HD 95086 b ismi verilen cismin yıldızın etrafında bulunan bir gezegen olduğu ortaya çıktı. Parlaklığından, gezegenin Jüpiter’in kütlesinden dört ila beş kez büyük olduğu tahmin ediliyor.

HD 95086 yıldızının Karina Takımyıldızı'ndaki konumu.

300 Işık Yılı Uzaklıkta Belirdi

Araştırma ekibi, ESO’nun her biri 8.2-metre olan VLT dizgesine ait dört Birim Teleskop’tan biri üzerinde bulunan uyarlamalı optik aleti NACO’ yu kullandı.Bu alet gökbilimcilerin atmosferin bulanıklaştırıcı etkilerinin çoğunu ortadan kaldırmalarını ve çok keskin görüntüler elde edebilmelerini sağlıyor. Gözlemler kırmızı ötesi ışık ve diferansiyel görüntüleme adlı bir yöntem kullanılarak yapılırken, böylece gezegen ve parlak yıldız arasındaki renk karşıtlığı geliştiriliyor.

Yeni keşfedilen gezegenin HD 95086 adlı genç yıldızına uzaklığı Yer Güneş arasındaki mesafenin yaklaşık 56 katı kadar, Güneş-Neptün uzaklığının iki katı.Yıldızın kendisi Güneş’ten biraz daha büyük kütleli ve bir çöküntü diski ile çevrili. Sistem bu özellikleriyle gökbilimciler için genç, büyük kütleli gezegenlere ev sahipliği yapabilecek ideal bir aday olarak beliriyor. Sistemin tamamı bizden yaklaşık 300 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor.Yıldızın sadece 10 ila 17 milyon yıllık genç yaşı nedeniyle, gökbilimciler, yeni gezegenin muhtemelen yıldızı çevreleyen gaz ve tozlu disk içerisinde oluştuğunu düşünüyor.

HD 95086 yıldızının etrafında gökyüzü.

Araştırma ekibinde yer alan Anne-Marie Lagrange, “Şu an bulunduğu yer gezegenin oluşum süreci hakkında bir takım sorunlar ortaya çıkarıyor. Ya kayalarla katı bir çekirdek oluşturarak büyüdü ve çevredeki gazlardan yoğun bir atmosfer oluşturmak için onları kendine çekmeye başladı, ya da disk içerisindeki kütleçekimsel kararsızlıkların neden olduğu gaz kümelenmelerinden meydana geldi” ifadesini kullandı.

Lagrange, “Gezegen ve disk arasındaki ya da diğer gezegenlerle olan etkileşimler gezegenin oluştuğu bölgeden taşınmasına neden olmuş olabilir” bilgisini verdi.Araştırmada yer alan bir diğer gökbilimci Gaël Chauvin ise çalışmayla ilgili şu açıklamayı yaptı: ''Yıldızın parlaklığı HD 95086 b gezegeninin yüzey sıcaklığını 700 santigrat derece olarak tahmin etmemizi sağlıyor. Atmosferinde su buharı ve muhtemelen metan bulunması için yeterince uygun bir değer. Bu nesneyi VLT’ye takılacak yeni SPHERE ile çalışmak harika olacak. Belki de, eğer varsa, sistemde daha içeride bulunan gezegenler de ortaya çıkarılabilir.”

Kaynak: Ntvmsnbc / ESO (04 Haziran 2013,09:54)

MsXLabs Üye Girişi