Necip Fazıl Kısakürek
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
(1905 İstanbul-1983 İstanbul)
Şair, yazar. Ortaöğrenimini Bahriye Mektebi'nde yaptı (1922). Darülfünun Felsefe Bölümü'nde (1922-1925), Millî Eğitim Bakanlığı bursuyla bir yıl Paris'te okudu (1926). Dönüşünde, Hollanda, Osmanlı ve İş bankalarında memurluk, müfettişlik (1926-1939). Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Devlet Konservatuvarı, Güzel Sanatlar Akademisi'nde öğretim üyeliği yaptı (1939-1943). İlk sayıları, düşün ve sanat dergisi niteliğinde olan Büyük Doğu'yu (1943-1945) çıkarmaya başladıktan sonra resmî göreve girmedi. Son Posta, Yeni İstanbul vb. gazetelerde fıkra yazarlığı yaptı.
Büyük Doğu'yu ikinci kez siyasal gazete olarak çıkardı. Yeni Mecmua'daki (1923) ilk deneylerinden sonra Millî Mecmua (1924-1928), Hayat (1928-1929), Varlık (1933-1936), kendi yayını Ağaç (1936) dergilerinde çıkan şiirleriyle cumhuriyet döneminde yetişen şair kuşağının en ünlülerinden biri durumuna gelen Necip Fazıl, yaşıtları Ahmet Kutsi, Ahmet Hamdi gibi, halk şiirinin kuruluş özellikleriyle 19. yüzyıl Fransız şiirinin getirdiği değişik olanakları kaynaştırmaya çalıştı. Hece ölçüsünü, kendinden önceki kullanış biçimlerine kapılmayarak, ölçünün bir örnekliğini aşan, söyleyiş ustalıkları içinde yaşama bağlı çeşitli izlenimleri, çağdaş insana ters düşmeyen duyarlıklarla işledi. Giderek, dönemin kimi edebiyat tarihçilerinin de belirttikleri gibi, Nâzım Hikmet şiirinin dışa yönelen, insanı doğa ve toplum yasaları önünde tüm gerçekliğiyle kavrama özelliğine karşılık, başkaldırısında bile yenik düştüğünü kabul eden, yenildikçe de mistik umarlara başvuran içe dönük bir özellik gösterdi. Yeni Mecmua'da yayımlanan "Senfoni"lerinden sonra bu eğilimi gittikçe ağır bastı. Türk Edebiyat Vakfı'nca "Şairler Sultanı" ilân edildi (1980) ve aynı yıl Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü'nü aldı. "Bir Adam Yaratmak" adlı yapıtı TV dizisi oldu.
Başlıca yapıtları; Şiir: "Örümcek Ağı" (1925), "Kaldırımlar" (1928), "Ben ve Ötesi" (1932), "Sonsuzluk Kervanı" (1955), "Şiirlerim" (1969). Öykü: "Birkaç Hikâye, Birkaç Tahlil" (1933), "Ruh Burkuntularından Hikâyeler" (1965). Oyun: "Tohum" (1935), "Bir Adam Yaratmak" (1938), "Künye" (1940), "Sabırtaşı" (1940, CHP Piyes Yarışması'nda birincilik kazandı, 1947), "Para" (1942), "Nam-ı Diğer Parmaksız Salih" (1949), "Reis Bey" (1964), "Siyah Pelerinli Adam" (1964), "Ahşap Konak" (1964). Çeşitli yapıtları: "Namık Kemal" (1940), "Çerçeve" (fıkralar, 1940), "Çöle İnen Nur" (1950), "At'a Senfoni" (1950), "Peygamberler Halkası" (1968), "Yılanlı Kuyudan" (cezaevi anıları, 1971), "O ve Ben" (1974), "Kafa Kâğıdı" (1984).
