Cemal Abdülnasır

Cemal Abdül Nâsır
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

(1918 Beni Mar/Asyut-1970 Kahire), Mısırlı asker, siyaset ve devlet adamı.

Bir posta memurunun oğluydu. Kahire'de ortaöğrenimini yaptıktan sonra askerî eğitim gördü ve 1942'de "Hür Subaylar" adında, milliyetçi-yurtsever eğilimli gizli örgütü kurdu. Bu sıralarda, ileride yönetimde önemli görevler üstlenecek olan Enver Sedat, Zekeriya Muhyeddin ve Abdülhakim Amer ile birlikte çalıştı. 1948 Filistin yenilgisinden sonra Mısır'daki krallık rejimine karşı yoğun bir yeraltı propagandasının örgütleyicisi oldu. 1952'de General Necip'in Kral Faruk rejimini yıktığı darbede asıl ipler Nâsır'ın elindeydi. Nâsır, 1953'te Necip yönetiminde başbakan yardımcısı ve içişleri bakanı oldu. 1954'te Necip, otoriter bir çizgi izlemeye başlayıp aşırı dinci Müslüman Kardeşler örgütüyle de yakın ilişkiler kurunca, Necip'i iktidardan uzaklaştırarak devlet başkanı oldu. 1956'da devlet başkanının yetkilerini artıran yeni bir anayasa çıkardı. İngiliz kuvvetlerinin Süveyş Kanalı'ndan çekilmesini, Süveyş Kanal Şirketi'nin devletleştirilmesini sağlayan ulusçu dış politikası ona Arap dünyasında büyük prestij kazandırdı.

Doğu ile Batı arasında tarafsızlık politikası güttü. 1958'de Suriye ile birleşmeyi sağlayıp Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin yaratılmasında önemli bir rol oynadı ve bu devletin başkanı oldu. Bu gelişme, 1945'te kurulmuş olan Arap Birliği'ndeki diğer ülkelerin hoşnutsuzluğuna neden oldu; üyeler iki karşıt kampa ayrıldılar. 1961'de Suriye, bir hükümet darbesi sonucu Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrıldı. Bununla birlikte Kahire, Arap ve Afrika ülkeleri arasında önemli bir başkent olmaya devam etti. Nâsır, Tito ve Nehru ile birlikte Üçüncü Dünya Ülkeleri grubunu kurmak ve daha önce hiçbir pakta girmemiş devletleri bu grupta toplamak için çalıştı. Arap ülkeleri ile Mısır arasındaki ilişkileri düzeltmek için büyük çaba harcadı. İçteyse toprak reformu ve diğer sosyalleştirme çalışmalarıyla halkın büyük ölçüde güven ve desteğini kazandı. Bu destek 1967'de İsrail karşısında uğranılan yenilgiye karşınazalmadı. Bunun yanında uyguladığı vergi politikası ve zaman zaman orduya yaptığı müdahaleler ülke içinde kendisine karşı bir muhalefet yarattı ve bu muhalefet zaman zaman ayaklanmalara neden olduysa da devlet ve hükümet başkanlığı görevini ölümüne kadar sürdürdü. Bir kalp krizi sonucu öldü.

MsXLabs Üye Girişi