İstenmeyen Anıların Hafızadan Silinmesi
İnsan hafızasının belli kısımlarını silmek bilim kurgu filmlerine özgü bir olay gibi gelse de, bilim insanları farelerin beyninden hafızalarının belli bir kısmını nasıl silebileceklerini buldu! ABD’nin Scripps Araştırma Enstitüsü’nde görevli sinir bilimciler, travma sonrası stres bozukluğu (PTSD) veya uyuşturucu bağımlılığı gibi rahatsızlıkları tedavi etmekte kullanılabilecek bir yöntem geliştirdiklerini duyurdu. Biological Psychiatry dergisinde yayımlanan araştırmada, fareler üzerinde yapılan deneylerde hafızanın belli kısımlarının silinebildiği belirtildi. Araştırmanın başında yer alan sinir bilim uzmanı Courtney Miller, “Hafızamız bizi biz yapan şey, ancak bazı anılar hayatı çok zorlaştırabilir” dedi. Miller, “Bizler insanların geçmişindeki travma ve uyuşturucu bağımlılığı gibi olaylara ait anıları selektif olarak imha etmeyi amaçlıyoruz... Fareler üzerinde yapılan deneylerde, hafızanın geri kalan kısmına zarar vermeden beyinde kökleşmiş olan madde bağımlılığını silebileceğimizi gösterdik” ifadesini kullandı.
Hafıza Nasıl Silindi?
Hafıza oluştuğu zaman, sinir hücreleri üzerinde bulunan ve ağaç dallarına benzeyen uzantılarda değişim gerçekleşiyor. Küçük, ampule benzeyen bu yapılar, nöronlardan elektrokimyasal iletimleri alıyor ve aktin adı verilen protein aracılığıyla yapılarında değişim meydana geliyor. Bilim insanları, gerçekleştirdikleri deneyde, zincir benzeri moleküllerin ortaya çıkmasını sağlayan aktin polimerizasyonunu engelledi. Farelerin beyninde hafıza oluşumu esnasında Miyozin II adı verilen molekül bloke edilerek, polimerizasyon sürecinin tamamlanmasına izin verilmedi.
Deneyin sonucunda, farelerin metamfetamin bağımlılığı sonucu oluşan anılarını kaybettiklerini gösteren davranışlar sergiledikleri gözlemlendi. Fareler, deneylerde güçlü görsel, dokunma ve koku içerikli uyarılar aracılığıyla metamfetamin kullanımına tepki verecek şekilde eğitildi. Polimerizasyon engelleyici verilen fareler, aynı şartlar altında günler sonra yapılan gözlemde uyuşturucu bağlantılı uyarılara eksik veya hiç tepki göstermemeye başladı. Uyarılara karşı verilen yemek gibi ödüller de farelerin davranışını etkilemedi. RedOrbit'in verdiği bilgiye göre, bilim insanları metamfetamin bağlantılı hafızanın beyinde çok kalıcı olmasının dopamin adlı ödül ve zevk ilişkili nörotransmitterden kaynaklandığını düşünüyor. Miller, “Uyuşturucu bazlı hafızayı neyin farklı kıldığını anlamaya çalışıyoruz... Amacımız, geliştirdiğimiz yöntemin PTSD gibi diğer rahatsızlıklarda da işe yaraması” dedi.
Kaynak: Biological Psychiatry / RedOrbit (11 Eylül 2013, 13:50)
