Eğer bir fiil geçişli ise (yani ‘neyi’ ‘kimi’ sorularını sorabiliyorsak) kılış fiilidir.
İş - Kılış Fiilleri
Kırmak atmak dikmek içmek ezmek delmek yolmak dizmek….
İş Bildiren Cümle Örnekleri
-Arkadaşım kitaplarını çantasına koydu.
-Çok ağır olduğu için çantasını taşıyamıyordu
-Oda çok havasız olduğu için pencereyi açtı
-Deli gibi yağan yağmur çevreyi su gölüne çevirmiş
-Çok aramasına rağmen istediği kitabı hiçbir kitapçı da bulamadı
-Yarışmaya çok iyi hazırlandığı için soruların tümünü cevapladı
-Ayakkabılarını güzelce sildi parlattı ve onları rafa koydu
-Rüzgar öyle şiddetli esiyordu kiağaçların dalları cama çarpıyordu.
Fiil öznenin kendi iradesi dışında geçirdiği değişimi anlatıyorsa ve bir hareket bildirmiyorsa o fiil oluş fiilidir.
Oluş Fiil Örnekleri
Bir durumun değiştiğini bir varlığın bir durumdan başka duruma geçtiğini belirten fiilerdir.
Sararmak,Yaşlanmak,Uzamak,Paslanmak,büyümek,solmak,acıkmak…
Oluş Bildiren Cümle Örnekleri
-Kırlar yeşillendi
-Yağmurun etkisiyle baraj taşmış
-Yapraklar sararmaya başladı
-Güneş doğdu
-Rüzgar deli gibi esiyor
-Dün yaptığımız kardanadam bugün erimiş
-Havalar soğumaya başladı
-Dün bulduğum yavru serçecik bugün öldü
-Havalar soğumaya başladı.
-Dün bulduğum yavru serçecik bugün öldü.
Durum Fiil Örnekleri
Fiil öznenin kendi iradesinde yani kendi isteği ile gerçekleşiyorsa ve fiil bir hareket ifade ediyorsa o fiil durum fiilidir.
Yürümek oturmak gitmek çıkmak ağlamak…
Durum Bildiren Cümlelere Örnekler
*Ayşe okula yarım saat geç geldi
*Çocuk simit satıyor.
*Tren saat dokuzda istasyona geldi.
*Duvarlar boyandı.
*Babam çabucacık giyindi.
*Okulun bahçesinde toplandık.
*Çocuk biraz geriye çekildi.
*Ayşe yıkandıtarandı
*Mehmet futbol oynuyor
*Aşırı yorgun olduğu için bütün gün uyudu
*Çocuklar kavga etmeden güzelce oynuyorlar
*Oturduğu banktan hiç kalkmadanyağmur altında uzun süre düşünerek bekledi.
*Dağcılar hiç yılmadanzirveye ulaştılar.
