Latife Uşşaki

Latife'ye soyadı kanunundan sonra bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından "Uşşaki" soyadı verilmiştir. "Uşşaki" aşıklar anlamına gelir. Atatürk'ün boşandığı eşine neden böyle bir soyadı verdiği o dönemlerde çok dedikodu malzemesi olmuş. Bu durum zaman içinde unutulmuş, Latife Uşşaki'ın soyadını ailesi ile aynı olduğu yanılgısı ortaya çıkmış ve bu düşünce yerleşmiş. Latife Uşşaki yanlış bir soyadı ile tanınmaya başlanmıştır. Oysa Latife 'nin ailesinin soyadı "Uşaklıgil"dir.

İzmir'de ailesi tarafından yaptırılmış ve sonradan Latife Uşşaki'ın mülkiyetine geçmiş iki köşk bulunmaktadır. Bunlardan Göztepe'deki günümüzde İzmir Özel Türk Koleji kampüsü içinde yer alan aile malikhanesi müze olarak hizmet vermekte olup, Karşıyaka Belediyesi tarafından restore edilmiş olan Karşıyaka'daki ikinci köşkten kültürel işlevlerde yararlanılmaktadır.

1923 - Mustafa Kemal, Latife Hanım ile evlendi.
Atatürk, İzmir'de Lâtife (Uşaklıgil) Hanım'la evlendi. Nikâh, Muammer Bey'in Göztepe'deki köşkünde yapılmış, sonra Anadolu Ajansı ile duyurulmuştur. Nikâhta Atatürk'ün şahitliğini Fevzi (Çakmak) ve Kâzım Karabekir, Lâtife Hanım'ın şahitliğini ise İzmir Valisi Abdülhalik (Renda) ve Salih (Bozok) yapmışlardır. İzmir'in tanınmış iş adamlarından Uşakîzade Muammer Bey'in kızı olan Lâtife Hanım, 1898 yılında İzmir'de doğmuştu, İstanbul Amerikan Kolejini bitirdikten sonra bir yıl Londra'da kalmış, birkaç yılda Paris'te kalarak Hukuk Fakültesi'ne devam etmişti, İzmir'in işgalinden bir süre sonra, Yunanlılar tarafından baskı ve kontrol altında tutulan babası Muammer Bey, ailesiyle beraber Fransa'ya gitmişti. Lâtife Hanım, 1921 yılı sonbaharında, yalnız olarak İzmir'e döndü. 11 Eylül 1922'de Atatürk'le tanıştı ve bu tanışma 29 Ocak 1923'te evlilikle sonuçlandı. 2.5 yıllık bir evlilikten sonra 5 Ağustos 1925'te Atatürk'le ayrıldılar. Lâtife Hanım, bu ayrılıktan sonra bir süre İzmir'de yaşadı; daha sonra İstanbul'a yerleşti ve 12 Temmuz 1975'te burada öldü.

• Gazi ve Latife - İsmet Bozdağ, Emre Yayınları, 1991.
• Mustafa Kemal'le 1000 Gün Latife Hanım'ın Atatürk'le Yaptığı Kısa Süren Evliliğin Öyküsü - Nezihe Araz, Dünya Yayıncılık, 2005.
• Latife Hanımın Sırları ve Türk Sosyetesi - Mehmet Barlas, Birey Yayıncılık, 2005.
• Latife Hanım - İpek Çalışlar, Doğan Kitap, 2006.
• Latife Hanım'ın Kağıtları - Fatih Bayhan, Pegasus Yayınları, 2007.
• Teyzem Latife - Fatih Bayhan, M. Sadık Öke, Pegasus Yayınları, 2011.
• Sen Latife Değil Latifsin - Nezihe Araz, Özgür Yayınları, 2002.