Robert Bruce Merrifield Vikipedi, özgür ansiklopedi Robert Bruce Merrifield (15 Temmuz 1921,
Texas - 10 Şubat 2006,
New Jersey) Amerikan
biyokimyager ve
akademisyen. Önceden belirlenmiş bir sıralamaya göre
amino asit zincirleri ya da
polipeptit sentezlenmesine yönelik geliştirdiği metod sayesinde 1984 yılında
Nobel Kimya ödülünün sahibi olmuştur.
Hayatı
George E. ve Lorene (Lucas) Merrifiel'in tek oğlu olarak 15 Temmuz 1921 yılında
Fort Worth Texas'ta dünyaya gelmiştir. 1923 yılında Texas'tan ayrılıp
Kaliforniya'ya taşınmışlardır. Çocuğluğu Kaliforniya eyaletinin birçok farklı şehrinde geçmiş, bu dönemde 9 farklı ilk öğretim ve 2 farklı liseye devam etmiştir. 1939 yılında Motebello lisesinden mezun olmuştur.
Lisans öncesi eğitimine Pasadena şehir üniversitesinde başlamış, burada iki okuduktan sonra
Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles'a transfer olmuştur. Buradan
Kimya alanında lisans diploması almıştır. Mezuniyet sonrası 1 yıl Philip R.Park Araştırma Enstitüsünde çalışmıştır. Enstitüde yapay amino asitler üzerine çalışmalar yürütmüştür.
Philip R.Park Araştırma Enstitüsünde çalıştıktan sonra Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles'a eğitimine devam etmek üzere dönmüştür. Biyokimya profesörü
M.S. Dunn'ün rehberliğinde
pyrimidinlerin miktarının ölçümüne yönelik
mikrobiyolojik bir yöntem geliştirmek üzere yapılan araştırmalara katılmıştır. 19 Haziran 1949 yılında mezun olmuş mezuniyetinden bir gün sonra da Elizabeth Furlong ile evlenmiştir. Evlenir evlenmez Kaliforniya'dan ayrılıp
New York'a taşınmıştır. New York'ta Rockefeller Tıbbi Araştırmalar Enstitüsünde çalışmaya başlamıştır.
Daha sonra
Rockefeller Üniversitesine dönüşecek olan enstitüde yardımcı profesör D.W. Woolley'in çalışmalarına katılmıştır. Dr. Wolley ile birlikte Dinucleotide
büyüme faktörü ve peptide büyüme faktörleri üzerine çalışmıştır. Bu çalışmaları peptide sentezinin gerekliliğini ortaya koymuş ve sonunda katı hal peptide sentezi fikrini 1959 yılında ortaya çıkarmıştır. Daha sonra bu peptide sentez yöntemi üzerine araştırmalar yürütmüştür.
1962 yılında protein sentezi fikrini uygulamaya geçirmiş ve daha sonra protein üreten bir makina icat etmiştir. 1965 yılında üretim yöntemini otomatik hale getirmiştir. Bu aleti ilkin
bradykinin,
angiotensin ve
insülin gibi kıyasla küçük sayılabilecek
moleküller üretebilmiştir. 1969 yılında bu yöntemle 124 amino asit uzunluğundaki
ribonükneaz enzimini otomatik olarak üretmeyi başarmıştır. Ribonükleaz üretebilmek için icadı olan makine 369
kimyasal tepkime ve 11391 otomatik işlev yerine getirmiştir.
Uzun süren bir hastalık neticesinde 14 Mayıs 2006 yılında 84 yaşında New Jersey'deki evinde vefat etmiştir.
Ödülleri 1972 yılında Amerikan Ulusal Bilim Akademisinin seçilmiş üyesi olmuştur. Peptide kimyası üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı birçok ödül almıştır. Bunlardan bazıları; - Albert Lasker Ödülü, Temel Tıbbi Araştırma (1969)
- Gairdner Kurumu Uluslararası Ödülü (1970)
- Amerikan Kimya Topluluğu Ödülü, Sentetik Organik Kimya alanında yaratıcı çalışmalar (1972)
- Amerikan Peptide Topluluğu Alan E. Pierce ödülü (1979)
- Nobel Kimya Ödülü (1984)
- Ralph F. Hirschmann Ödülü (1990)
- Glenn T. Seaborg Madalyası UCLA (1993)
Aldığı ödüllerin yanısıra birçok üniversiteden de fahri doktora ünvanı almıştır. Bunlardan bazıları; - Colorado Üniversitesi (1969)
- Uppsala Üniversitesi (1970)
- Yale Üniversitesi (1971)
- Ohio Üniversitesi tıp fakültesi (1972)
- UCLA (1986)
- Montpellier Üniversitesi, Fransa (1988)
- Rockefeller Üniversitesi (1998)
Ayrıca Sigma Xi, Phi Lambda Upsilon, Alpha Chi Sigma, Amerikan Kimya Topluluğu, Amerikan Biyokimyagerler Topluluğu, Amerikan Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Topluluğu, ve Amerikan Peptide Topluluğu gibi birçok oluşumda üye olarak yer almıştır.
Bilimsel Çalışmaları Katı Hal Peptid Sentezi Şeması
Akademik kariyerinin büyük bir bölümününde katı hal sentezi olarak adlandırdığı, kimyasal transformasyonlar içeren sentetik bileşikler üretmede kullanılan yöntemi geliştirmekle uğraşmıştır. 1962 yılında karboksil grubunu, üretilecek peptid dizininde son amino asiti destekleyecek şekilde kullanan yöntemi doktora öğrencileriyle birlikte geliştirmiştir. Bu yöntemle bradykinin, desamino-oxytocin, angiotensin, insülin üretilebilineceğini yine aynı yıl kanıtlamıştır. Aynı süreçte Nils Jernberg'le beraber çalışarak bu yöntemini otomatik hale getirecek çalışmaları yapmıştır. Bu teknik birçok önemli molekülün (somatostatin, beta-endorphin, ACTH, ve trypsin inhibitor gibi) yapay olarak üretilmesinde kullanılmaktadır. Bu metod ayrıca sentetik antigenik peptidlerin, antibody üretimine etkilerini araştırmak üzere de kullanılmaktadır.
