Kargagiller (Corvidae)

Kargagiller
MsXLabs.org & Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bilimsel sınıflandırma

Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Aves (Kuşlar)
Takım: Passeriformes (Ötücü kuşlar)
Familya: Corvidae (Kargagiller), Vigors, 1825

Kargagiller (Corvidae), karga, kuzgun, saksağan gibi cinsleri kapsayan bir ötücü kuşlar familyasıdır.
Familya üyelerinin çoğu "karga" olarak adlandırılsa da, grup yaklaşık 120 türü içerir. Genellikle orta boylu, güçlü ayakları ve gagaları olan kuşlardır.
Kargalar dünya çapında, Güney Amerika ve kutup daireleri dışında her yerde yaygın bulunurlar. Yakın zamanda karga cinsi Avustralya'ya tekrar girmiş, ve sonuç olarak beş yeni tür ve bir yeni alt tür bulunmuştur.
Türlerin çoğunluğu, tropikal güney ve orta Amerika'da, güney Asya ve Avrasya'da, 10 türden az olarak Afrika, Avustralya ve kuzey Amerika'da bulunur.

Sınıflandırma

Dağ Kargası
- Pyrrhocorax

Treepies
- Dendrocitta
- Crypsirina
- Temnurus
- Platysmurus

Saksağan
- Urocissa
- Cissa
- Pica

Alakarga
- Garrulus
- Podoces
- Ptilostomus
- Aphelocoma
- Calocitta
- Cyanocitta
- Cyanocorax
- Cyanolyca
- Gymnorhinus

Karga ve Kuzgun
- Corvus
  - Cyanopica
  - Perisoreus
  - Zavattariornis
  - Nucifraga

Kargalar herkes tarafından tanınan ve genelde saygı ile anılmayan kuşlardır.

Bakın karga var. Hangi tür?
Aman! Karga işte.

Çok tipik bir konuşma olan bu tarz, kuş gözlemcileri arasında pek itibar görmez. Özellikle kargalara özel ilgi duyan kuş gözlemcileri arasında. Çünkü kargalar denen bu özel hayvanlardan Türkiye’de tam 10 değişik tür bulunmaktadır. Bu on taneden sekiz tanesi Türkiye’de düzenli olarak görülürken iki tanesinin yalnızca bir kaç kaydı bulunmaktadır: köknar kargası ve çöl kuzgunu. Bu iki türden bu metinde bahsedilmemiştir.
Kuşlar dünyasının en zeki hayvanları olduğunu gönül rahatlığı ile ileri sürebileceğim kargalar hakkında, içinde zeka parıltıları bulunan bir çok hikaye duyabilirsiniz. Hele bir kaç yıl gözlem yapmış bir grup kuş gözlemcisi arasına düşmüşseniz hikayeler bitmez. Ankaralılar saksağanın yırtıcıları nasıl kovaladığını anlatırken İstanbullulardan da leş kargasının marifetlerini dinlersiniz.
Zaman zaman yırtıcı kuşlarla karıştırılan kargalar pek güzel ötemeseler de aslında ötücü kuşlardır. Yapacağınız detaylı gözlemler bu hayvanların keyiflerinin yerinde olduğu zamanlara denk gelirse, nasıl ötmeye çalıştıklarını siz de izleyebilirsiniz.
Kargaları yazmamın nedeni sizlerin de bundan sonra gördüğünüz kargalara sadece karga dememeniz ve biraz uğraşıp türleri ayırt etmeye çalışmanız isteğim.

Peki kimdir bu kargalar? Şimdi onları tür tür tanıyalım.

Alakarga – Garrulus Glandarius – Jay
Kargalar arasında saksağanla beraber en az kargaya benzeyen türdür. Kanatlarındaki mavi ve beyaz bölgeler kanat uçlarındaki ve kuyruğundaki siyah bölgelerle kontrast oluşturur. Sonbahar ayları dışında ağaçlık bölgelerin dışına pek çıkmayan alakarga bu dönemde oldukça sık gözükür. Meşe palamutlarının bulunup gömüldüğü bu dönemde alakargaları görmek çok kolaydır. Türkiye’de altı yedi değişik alt türü bulunan alakarganın besinini böcekler, meyveler, yumurtalar ve zaman zaman da diğer kuşların yavruları oluşturur. Genelde çok utangaç olan alakarganın sesi oldukça gürültücüdür.

Saksağan – Pica pica – Magpie
Vücudu tamamen siyah ve beyaz renklerin harika formasyonundan oluşan saksağan Türkiye’nin bir çok yerine dağılmış durumdadır. Ağaçların bulunduğu açık arazilerde ve vadilerde yaşamayı tercih eden saksağan sık ve dik ormanlarda genellikle gözükmez. Uzun kuyruğu ve düzensiz kanat çırpışı ile ayırt edilmesi oldukça kolaydır. Genelde hemen her şeyi yiyebilen saksağan bölgesinde bulduğu parlak cisimleri yuvasına götürmek için almayı ihmal etmez. Yuvasını bir de çatı ekleyerek sağlamlaştırdığı için her yerde ayırt etmek olanaklıdır. Saksağanların elektrik direklerine de yuva yaptıkları bilinmektedir.

Sarı gagalı dağ kargası – Pyrrhocorax graculus – Alpine chough
Dağlardaki kayalıklarda üreyen bu kargayı çok yakın akrabası olan kırmızı gagalı dağ kargasından ayırt etmek bir çok durumda zor olabilmektedir. Akrabasına göre kısa gagalı, ince kanatlı, kısa parmaklı, uzun kuyruklu olan sarı gagalı dağ kargasının kuyruğunun ucu da daha yuvarlaktır. Koloniler halinde yüksek bölgelerdeki kayalıklarda üreyen bu tür aynı zamanda akrabası gibi çok sosyal ve oyuncudur. Özellikle süzülme konusunda uzman olan bu hayvanlar inanılmaz akrobatik hareketler sergilerler. Türkiye’de Toroslar ve Kaçkarların yanı sıra Denizli bölgesinde de ürediği tahmin edilmektedir. Kışın daha alçak bölgelerde de gözükür.

Kırmızı Gagalı Dağ Kargası – Pyrrhocorax pyrrhocorax – Chough
Bir çok yönden sarı gagalı akrabasına benzeyen bu tür akrabasından biraz daha iricedir. kırmızı gagasıyla kolayca ayırt edilebilmesine rağmen gençlerde görülen turuncu gaga zaman zaman ayırt etmeyi güçleştirir. Kışın koloniler halinde alçak bölgelere de inen kırmızı gagalı dağ kargası üreme habitatı (yaşam alanı) olarak sarı gagalı ile çok benzeşir. Toroslar, Kaçkarlar ve Güney Doğu Anadolu türün ürediği bölgelerdir. Van Gölü çevresindeki dağlarda 4400 metrede ürediği görülmüştür.

Küçük Karga – Corcus monedula – Jackdaw
Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinin sahil kısımları dışında hemen her yerde bulunur. Kargalar ailesindeki en küçük türlerden biridir. Bir çok habitatta bulunabilir. Üremek için ağaç delikleri, kayalıklar, büyük binalar ve büyük taşların aralarını seçer. Şehirlerde de görülür. Ensesindeki ve yanaklarındaki grimsi açıklıkla ve açık renk gözleriyle diğer kargalardan ayrılır. Uçarken çok belli olmayan parmakları ve hızlı kanat çırpışı önemli noktalardır. Seside diğer kargalardan farklı olan küçük karganın karıştırıldığı türlerin başında Orta Anadolu'da beraber görüldüğü ekin kargası gelir.

Ekin Kargası – Corvus frugilegus – Rook
Adından da anlaşılacağı gibi ekinlerle arası iyi olan bu türün en ayırt edici özelliği uzun, güçlü ve gri renkli gagası ile gaganın kafayla birleştiği yerdeki griliktir. Diğer kargalardan dış görünüş olarak bir farkı da kafasının yuvarlak değil sivri olmasıdır. Uçarken parmakları kolayca belli olan ekin kargasını küçük kargadan ayırt etmek zaman zaman güç olabilmektedir. Gagadaki siyahlığın görülmediği genç bireylerin tanımlanması güçlük doğurabilir. Orta ve Doğu Anadolu türün düzenli olarak görüldüğü bölgelerdir. Üremek için bozkır ve ekili alan yakınlarındaki ağaçları seçer ve kalabalık sayılardan oluşan koloniler kurar.

Leş Kargası – Corvus corone cornix – Hooded Crow
İstanbulluların yakından tanıdığı leş kargasının ayırt edilmesi vücudunda bulunan gri bölge sayesinde oldukça kolaydır. Ekin kargasıyla aynı boyda olan leş kargasının gagası ekin kargasınınkine benzemez. Diğer kargalar gibi koloni yapmayan leş kargalarını aileler halinde görmek mümkündür. Ankara’da çok az rastlanan bu tür Orta Anadolu bozkırlarında ve Akdeniz kıyılarında zaman zaman görülmez.

Kuzgun – Corvus Corax – Raven
Kargaların en zekisi ve kuşçular arasında en meşhur ve popüler olanıdır. İri vücudu, iri gagası, büyük kanatları, baklava şeklindeki kuyruğu tanınmasında önemli rol oynar. Genelde dağlık bölgelerde yaşamayı seçen kuzgun uygun olduğu taktirde hemen her yerde görülebilir. İnsanlardan uzak durmayı tercih eden bu kuş koloniler halinde yaşamayı çok fazla tercih etmez. Yalnızca, üremeyen gençlerin koloniler halinde gezdikleri bilinmektedir.

MsXLabs Üye Girişi