ULVİ CEMAL ERKİN

(d. 14 Mart 1906, İstanbul - ö. 15 Eylül 1972, Ankara),
Türkiye’de çağdaş müziğin gelişmesinde önemli katkıları olan besteci.

Türk Beşleri olarak adlandırılan grupta yer almış, yapıtlarında Türk sanat ve halk müziğinden, özellikle de köçekçelerle Karadeniz yöresinin hareketli ritim ezgilerinden yararlanmıştır. En tanınmış yapıtı Köçekçeler (1943) süitidir.

İlk müzik eğitimini piyano çalan annesinden aldı. Yedi yaşında Adinolfi’den özel dersler alarak öğrenimini sürdürdü. Mekteb-i Sultani’yi (Galatasaray Lisesi) bitirdikten sonra, 1925’te Milli Eğitim Bakanlığının açtığı sınavı kazanarak devlet bursu ile Paris’e gitti. Orada önce Paris Konservatuvarı’na devam etti, ardından Müzik Öğretmen Okulu’nda Jean ve Noel Gallon’dan, ayrıca Nadia Boulanger’den kompozisyon dersleri aldı. 1930’da Türkiye’ye döndü ve Ankara’daki Musiki Muallim Mektebi’nde armoni ve piyano öğretmenliğine atandı. 1936’da Ankara Devlet Konservatuva- rı’nda piyano öğretmeni oldu. 1942’de tamamladığı ve ilk kez eşi Ferhunde Erkin tarafından seslendirilen Piyano Konçertosu ile Cumhuriyet Halk Partisi Ödülü’nü kazandı. 1946’da Ankara Devlet Konservatuvarı Konser Salonu’nda Riyaseticumhur Filarmoni Orkestrası’nı yöneterek kendi yapıtları olan Piyano Konçertosu, Köçekçeler Süiti ve Birinci Senfoni’yi (1944-46) ilk kez çaldırdı. 1947 Prag Bahar Festivali’nde gene Birinci Senfoni’yi yönetti. 1949-51 arasında Ankara Devlet Konservatuvarı’nm müdürlüğünü yaptı.

Gençlik yılları dışında halkın önünde çalmadı. Öğrencilerine de kompozisyon öğret- meyip, yalnızca piyano dersleri verdi. Genellikle Batı müziğinin geleneksel biçimlerine bağlı kalmakla birlikte, yapıtlarında geç romantiklerin ve izlenimcilerin etkileri de gözlenir. Erkin, titiz biçim çalışması ve usta orkestralamasıyla dikkati çeken yapıtlarında klasik tonal müzikten pek uzaklaşmamakla birlikte, besteci olarak yeni anlayış ve teknikleri ilgiyle izlenmiştir.

ÖBÜR YAPITLARI.
Orkestra yapıtları. İki Dans (1930), Konçertino (1932), Bayram (1934), Keman Konçertosu (1947), ikinci Senfoni (1948-51), Keloğlan (1950).
Sahne yapıtları. Karagöz (1930; İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun Karagöz adlı oyunu için müzik).
Oda müziği. Ninni, Emprovizasyon ve Zeybek Türküsü (1929-1932), Beş Damla (1931; piyano için, sonradan bale için orkestra uyarlaması yapıldı), Bülbül ile Ayın Ondördü (1932; küçük orkestra için), Yaylı Çalgılar Dörtlüsü (1935-36), Yedi Türkü (1936), İki Sesli Türküler (y. 1936), Çocuklar İçin Yedi Kolay Parça (1937; piyano için), Duyuşlar (1937; piyano için 11 parça), Piyanolu Beşli (1943), Yedi Türkü (1945; karışık koro için), Piyano Sonatı (1946), Sinfonietta (1951; yaylı çalgılar orkestrası için), Türkü Armonilemeleri (1963), İki Prelüd (1971; piyano için).

kaynak: Ana Britannica