Chartres Katedrali MsXLabs.org Cathédrale Notre-Dame de Chartres
Eure-et-Loir"un başkenti Chartres, Paris"in 88 km güneybatısı.
CHARTRES Katedrali inşa edilmeden önce aynı yerde ahşap yapım kilise vardı.
Ama bu kilise çok önemliydi çünkü bu kilise Kutsal Bakire"nin (Meryem) Hz. İsa"yı doğururken üzerinde bulunduğuna inanılan kıyafeti - giysiyi barındırıyordu.
Bu nedenle de oraya ziyaret
Hacı olmak anlamındaydı.
CHARTRES Katedrali inşa edildiği sıralarda kilisenin yapımı maddi zorluklar nedeniyle durdu.
Katedrali"nin o tarihte ilk kez denenen sütun yönteminin bir çizimi için
Butresses Rheims Cathedral C... 1230 bakınız.
Kiliseyi inşa etmek düşüncesini başlatan Başpiskopos Reno, ekonomik zorlukları yenebilmek için savaşa katılmayı tercih etmiştir.
Yangın Reno"nun savaş için gittiği sırada halkı kışkırtanlarca başlatılmıştır. Döndüğünde Kiliseye karşı kışkırtanlara kral tarafından verilen para cezalarıyla beraber ve savaşta esir edilen zenginlerden alınan paralarla yeniden başlanmıştır.
Kutsal bakire"nin giysisinin bu yangında zarar gördüğü söylense dahi, bazı kaynaklara göre sadece bu giysinin kurtarıldığı anlatılmaktadır.
Kurtarılma öyküsünde Başpiskopos Reno"nun mahir davranışı etkilidir.
Halka karşı yaptığı konuşma sırasında bazı papazlar sanduka içinde halkın görebileceği şekilde dolaştırılır. Başpiskopos Reno bunun bir mucize olduğunu, ilahi bir sır taşıdığı gibi ifadelerle halkı kabullendirir.
Yapımına başladıkları CHARTRES Katedralinin Hz. Meryem"in de teşvik ettiği anlamına geldiğini, burada emek sarf edenlerin bağışlanacağı, kutsanacağı gibi anlamlara gelen ifadelerle halkın desteğini yeniden tesis eden Başpiskopos Reno, cennet garantili berat kâğıtlarını piyasaya sürmekten geri durmadığı da söylenmektedir.
Böylece savaştan ve kralın desteğiyle cezalandırılan isyancı başları susturulmuş, halktan toplanacak vergilerde artırılmış olur.
1192 yılında Katedralin kalan kısmının yapımı için Başpiskopos Reno taş kullanılması fikrinin Katedralin ihtişamın artırılması için zorunluluk olduğunu düşünür.
Ancak yapılan hesaplamalar taş ağırlığının böylesine bir mimariyi kaldıramayacağı ile sonuçlanacakken, yöre halkı inşaattan 8 km uzakta hafif taşların olduğunu söylerler.
Başpiskopos Reno Fransa"nın en ünlü taş ustalarını, marangozlarını ve konusunda uzman tüm ustalarını toplar ve inşat yeniden başlatılmış olur.
Bu inşat sırasında birçok yenilik denenir.
Taşları yukarıya kaldırabilmek için savaş alanlarında kullanılan mancınıklar vinç şekline getirilir. Böylece çatıya istenildiği gibi ulaşılabilinecektir. Çatıya ulaşım kolaylaşınca da taş bloklarını 91 metre yüksekliğe taşımak basitleşmiştir. Haç şeklinde bir çatı yapımı da kolaylaşmış olur. Ancak bu aşamada vinç insan gücü ile çalıştırılmaktadır. Vinçleri döndüren çarkların içinde insanlar ayakları ile hareketi sağlamaktadır. Bu da dengesiz ve yanlış bir tek adım atıldığında dönen çarkın içindeki işçinin kaldırdığı ağırlığın dengesini bozmasına ve ölümüne neden olmaktadır.
Katedral"in bitmesini görmek Başpiskopos Reno"ya kısmet olmaz. Katedralin 25. Yılında ölür.
Ancak Katedral başladığından 66 sene sonra bitirilebilmiştir.
Katedralde kullanılan birçok teknik hala sır olarak saklanmaktadır.
Bunların başında taş ustalarının sırları ve kullanılan vitraylardaki renkler gelmektedir.
Vitraylardaki renkler günümüzde hala elde edilememektedir.
Katedral 1020 ve 1134 yıllarında yangına maruz kalmış olmasına, Fransız Devrimi sırasında yağmalanmış ve sayısız restorasyonlar geçirmiş olmasına rağmen hala ayakta durmaktadır.
Katedral 1979 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine eklenmiştir.
Yeni Ahit kaynaklı bazı yapıtlar, Armageddon kaynaklı bazı yapıtlar barındırmaktadır. Bu yapıtlar 1224 ve 1250 tarihlerinde oymacılık tekniğiyle yapılmış.
Kilisenin kurulduğu alan ise, Hıristiyanlıktan önce kutsal sayılan sayılmaktadır.
Tapınılan tahtadan yapılma İsa"ya hamile Meryem Ana figürünün, putperest dönemlerden kalan, Kelt"lere ait bir ana tanrıça olduğu ancak sonradan Hıristiyanlaştırılmış olma ihtimali üzerinde durulmaktadır. Bu figür Fransız Devrimi sırasında yakılmış.
Note Dame de la Belle Verriere (Güzel Camdan Hanımefendimiz) adıyla anılan 12. yüzyıldan kalma cam pencereler yakın tarihte "tuhaf hastalık" tanımlamasıyla elden geçirilmiştir.
Meryem anneannesi St. Anne"in kafası ve Meryem"in İsa"yı doğururken giydiğine inanılan kutsal bluzun hala burada korumada olduğuna inanılıyor.
Ancak St. Anne"in kafasının İstanbul"dan getirtildiği söylenmektedir.
Katedralin açılışı Louis IX tarafından yapılmıştır.
İnanışa göre Katedral diğer dünya ile bu dünya arasında bir köprü vazifesi görmektedir.
Napoleon Bonaparte"ın " Ateistler bu Katedrali gördüğünde kendilerini çaresiz hissedeceklerdir" sözünü CHARTRES Katedrali için sarf ettiği söylenmektedir.
Tapınakçıların Gizemi ve Gotik Mimari Adaylığı St. Bernard tarafından desteklenmiş olan, II. Innocent, Papa seçilince, Tampliyelere verdiği ilk ayrıcalık kendi kiliselerini inşa etme hakkıydı. Böyle bir ayrıcalık Kilise"nin tarihinde ilk defa görülüyordu.
Bu ayrıcalık, bugün için çok fazla bir anlamı olmasa da, Kilise"nin hüküm sürdüğü ve en yetkin güç olduğu o dönemde çok fazla anlam içeriyordu. Tapınak şövalyeleri sadece Papa"ya karşı sorumlu olduklarından, diğer yetkililerin -ki bunların arasında krallar da vardı- kontrolünden kurtuluyorlardı.
Elde ettikleri bu hakla Papa"ya olan sorumluluklarını da asgariye indirmiş oluyorlardı. Kendi kiliselerini inşa etmek demek; aynı zamanda kendi vergilerini toplamak ve kendi mahkemelerini oluşturmaları demekti. En önemlisi de kendilerine has dünya görüşlerini de kilisenin hiçbir baskısı olmadan buralarda gerçekleştirebileceklerdi.
Bu amaçla kendilerine özgü bir mimari anlayış oluşturdular. Bu mimari anlayışa "Gotik" adı verildi. Graham Hancock, The Sign and the Seal (İşaret ve Mühür) adlı kitabında gotik mimarinin 1134 yılında Chartres Katedrali"nin kuzey kulesinin yapım çalışmaları sırasında doğduğunu belirtiyordu. Bu çalışmaların arkasındaki kişi de gene Tapınakçıların ruhani lideri St. Bernard"dı. St. Bernard kabalistik anlayış ve Tapınakçıların çok önem verdiği gizemlerin bu mimari şeklinde bulunmasına çok önem veriyordu.
Aynı eser bu konuyu şöyle anlatıyordu:
"Tampliyelerin dinsel önderi St. Bernard, gotik mimarinin erken döneminde, bu stilin yaygınlaşması ve gelişmesinde yapıcı bir rol oynamıştır.
1134 yılında, Chartres Katedrali"nin kuzey kulesinin inşası sırasında St. Bernard gücünün doruklarındadır ve bu harika yapının inşasında, ama özellikle kuzey kulesinin yapımında kullanılan kutsal geometri ilkelerini sürekli olarak eserlerinde vurgulamıştır."
Tüm Chartres Katedrali, büyük bir dikkatle, derin dinsel gizemlerin bir anahtarı olarak, özellikle dizayn edilmiştir.
Örnek olarak; mimarlar ve duvarcı ustaları, yapının birçok farklı yerinde, taşlar üzerine karanlık anlamlar taşıyan törensel sözleri kazırken "gematria" (alfabedeki harfler yerine sayıların kullanıldığı eski bir İbrani şifre sistemi) kullanmışlardır.
Aynı şekilde, süslemeciler ve heykeltıraşlar da, yarattıkları binlerce farklı bezeme ve figürlerde, insan doğası, geçmiş olaylar ve İncil"in anlamı hakkında karmaşık mesajları dikkatlice gizlemişlerdir.
Bir diğer örnek, kuzey kapısı üzerinde yer alan bir sahnede, bir öküz arabasına yerleştirilmiş olan Ahit Sandığı"nın bilinmeyen bir yöne doğru taşınması temsil edilmektedir. Silinmiş ve yıpranmış yazıtta "Hic Amicitur Archa Cederis" (Ahit Sandığı burada gizlidir) sözleri bulunmaktadır."
"Tampliyelerin mimari ustalıkları neredeyse doğaüstü bir gelişmişlikte olup, özellikle kavisler ve sivri çatılarla dikkat çekmektedir...
Sivri çatılar ve kavisler, aynı zamanda gotik mimari düzeninin ayırt edici özelliği olup, 12. yüzyılda inşa edilen Chartres ve diğer Fransız katedrallerinde belirgindir. Bu yapıları, bilimsel anlamda, o dönemin mimari bilgilerinin izin verdiğinden çok daha üstün olarak değerlendiren uzmanlar vardır."
Kaynak:
