El yazısı bir hareket akışıdır ve bütün bedensel uğraşlar gibi kişinin zihinsel ve bedensel durumu hakkında bilgi verir. Bu verilerin sağlıklı bir şekilde toplanabilmesi için çocuğun elinde olan ve olmayan etkenleri iyi ayırt etmek gerekir. Uzman çocuğun bakış açısını ya da yaşadıklarını tahmin etmeye çalışır. Bazı çocuklar yazı konusunda isteksizdir, bazıları da çabuk yorulabilir. Evde huzur bozulmuş olabilir. Kimi öğrenci bozuk el yazısıyla «burada olmak istemiyorum” mesajı vermeye çalışır. Bir diğerinde göz tembelliği dediğimiz nöro-oftalmolojik bir problem bulunabilir. Solak zannedilen bir çocuk doğal (ya da beyinsel) olarak solak değilse ne olacaktır? Bunun tersi de olabilir (sağlak sanılan çocuğun beyinsel solak oluşu gibi). Bunca etkenin işe karıştığı bir çalışmada tek bir bakış açısıyla doğruları bulmak imkansızlaşır. Yanlış teşhis işlerin sarpa sarmasına yol açar. Buna bazı ilginç örnekler verelim:

Bir çocuğumuz masada yazı yazarken yan oturmaktadır. Bunun yanında başının duruşu da gariptir. Karşısındaki bir cismi çizmesi istendiğinde başını gereğinden daha fazla çevirmektedir. Ancak ilk aşamada bu hareketlere sistemli bir anlam verilememiştir. El yazısı son derece bozuktur. Uzman yaptığı incelemede, bu çocuğun sol gözünü kullanamadığını, bu nedenle sağ gözüyle konuya bakmak için başını fazlaca çevirdiği anlaşılmıştır. Kullandığı kağıt sağ tarafa yaklaştırıldığında bu davranış kısmen düzelmiş ve bedensel duruşu iyiye gitmiştir. Yapılan göz muayenesinde gizli nörolojik rahatsızlık (cerebral palsy/hafif beyin felci) ortaya çıkarılmıştır.

Bir başka çocuğumuz sınıfta okunan metni yazarken son derece bozuk bir el yazısı üretmektedir. Çaba gösterdiği her halinden belli olan çocuk bir türlü okunaklı yazamamaktadır. Uzman gözetiminde bu çocuğun kendi yazdığı metni bir kez de temize çekmesi istenir. Kendi köşesinde sakince çalışan çocuk çok güzel yazabilmiştir. Bu öğrenci ‘dikte’ sırasında zaman sıkışması ve stres nedeniyle bozuk yazmaktadır. Sınıfın geneline tanınan sürede bir ayarlama yapıldığında bu çocuklar daha iyi bir iş çıkartabilmektedir.

Herşeye rağmen sorunu tanımlamış ancak çare bulamamış olabiliriz. Teşhis doğru ise en azından hatalı yollara girmeme becerisini gösterme şansımız doğar ki, bundan sonra ki adım çözümün bulunmasıdır. Geç de olsa… En azından başka hatalar yaparak durumu daha da kötüleştirmekten kaçınmış oluruz. Bu aşamada en iyi yol başka bir uzmana danışmaktır.