ALTINBEŞİK MAĞARASI
Özelliği: Yatay ve kısmen aktif bir mağara sistemi olan Altınbeşik Mağarası adını üst kısımda yer alan Altınbeşik Tepesinden almaktadır. Torosların bu bölgesi hem jeolojik hem de jeomorfolojik yönden çok karışık bir yapıya sahiptir. Tersiyer ortalarında meydana gelen şiddetli kıvrımlarıvirgsbu dönemin sonunda şiddetli dikey yükselmeler izlemiştir. Jeolojik bindirmeler büyük kıvrıklar ve derin kazılmış vadiler bu hareketli jeolojik geçmişin sonucudur.Altınbeşik Mağarası üst Kresate yaşlı kireç taşları içinde kıvrıklar üzerinde oluşmuştur.Mağara üst üste 3 seviyede gelişmiştir. En alttaki ve orta seviyedeki yağışlı mevsimlerde aktifvirgs en üst seviye ise devamlı kurudur.Altınbeşik Mağarası daha kuzeyde bulunan Eynif polyesinin ve civarındaki bir dizi daha küçük polyelerin yer altına intikal eden suların toplanarak tahliye edildiği bir ana yeraltı deresi görevini görmektedir. Güz aylarında mağara içinde çok miktarda durgun göletler vardır. Mağara içindeki kum ve çakıl birikintilerindenvirgs kayalar üzerindeki akıntı oyuklarından bahar aylarında orta ve alt seviyeden debisi kuvvetli yeraltı dereleri aktığını göstermektedir. Altınbeşik Mağarasının aktivitelerini tamamen yitirmiş olan üst seviyesindevirgs tabanda kaya blokları dikkati çekervirgs bunların yanında dikit ve sarkıt oluşumları da vardır. Orta seviyenin daha çok dere yatakları özelliğini taşır. Burada kaya blokları geniş yerler kaplarvirgs yeryer kum ve çakıl depoları ile traverten oluşumları görülür. Mağaranın girişinden itibaren ilk 200 m. mağaranın alt seviyesini oluşturur ve burası devamlı su altındadır.Alt seviyenin bitiminde 40 m.lik dik bir çıkış vardır. Bu çıkış ve bitişik duvarlar beyaz renkli kalın travertenlerle kaplıdır. Mağaranın en güzel bölümünü burası oluşturmaktadır.

CUMAYANI MAĞARASI
Özellikleri: Kızılelma-Cumayanı yeraltı su sisteminin boşalım ağzını oluşturur. Dışarı birçok ağızla açılmaktadır. Suyun çıktığı ağızdan 100 m.lik sulu bir galeri ilevirgs ya da yukarıdaki fosil kuru ağızdan 75 m. yürünerek salona gelinmektedir. Salon yeraltı deresi üzerinde bir köprü fonksiyonu gören ve olağan üstü güzelliğe sahip Traverten ile başlamaktadır. Yüksekliği 60 m. ve uzunluğu 70 m. olan salonun tabanı kalın bir kum tabakasıyla kapalıdır. ve sifonla sonlanmaktadır. Travertenden sola suyun gelişi yönünde ilerlendiğinde Kızılelma mağarası yönündeki sifona ulaşılır. Bu galeride bot gereklidir.

Yağışlı dönemlerde ya da ani fazla yağış olduğunda çok kısa süre içinde su baskını olduğundanvirgs yaşam tehlikesi oluşmaktadır.

SOFULAR MAĞARASI

Eski Zonguldak-Çaycuma karayolunun 10. km'sindevirgs Sapça Köyü'nün ilerisinde Sofular Vadisi'nin güney yamacında bulunmaktadır. Toplam uzunluğu 1.5 km'dir. Bu mağara prehistorik özellikler taşımaktadır. Oldukça dik bir kuyunun (inişte) sol tarafından inildiğinde 5m'lik bir tırmanış yapılır ve fosil üst kol ile aktif salon ve yan kolların bulunduğu kışıma ulaşılır. Aktif salona inmeden önce sağda yer alan bir küçük süslü odacık vardır. Bu odacık mağaranın adeta özetini sunar gibivirgs tıpkı ince bir zevkle işlenmiş kristal bir oda gibidir.25-30 m'lik bir inişle aktif kısmın büyük salonuna ulaşılır. Elips şeklindeki salonun boyu 70 mvirgs eni 40-50 m'dir.Tavan yüksekliği 5-7 m olan % 15 meyilli salon tamamen oluşumlarla kaplıdır. Salondan aşağı inen kolların sonlarında göller yer alır. Fosil kolda bol miktarda guana bulunmaktadır. Sonunda kuyu inişiyle bir göl varılır. Fosil koldavirgs bilek kalınlığında 4 m'lik dikit bilinen tek örnektir.

Yenesu Mağarası

Yeri: Vize İlçesivirgs Balkaya Köyünde bulunmaktadır.

Özellikleri: Trakyanın üçüncü büyük mağarasıdar. Yenesu'nun içivirgs görünümleri son derece güzelvirgs her türden damlataşlar (sarkıtvirgs dikitvirgs sütun duvar damlataşlarıvirgs damlataş havuzları ve makarnalar) ile kaplıdır. Damlataş havuzu veya göllerin üzerine saçaklar şeklinde inen veya tabanından yükselen bu şekiller mağaraya sihirli bir hava kazandırmıştır.

İndere (Ballıca) Mağarası

Yeri: Tokatvirgs Pazar İlçesi Pazar ilçesinin yaklaşık 6 km. güneydoğusunda bulunan Ballıca Köyü sınırları içerisinde ve köyün 600 m. güneydoğusundadır.
Özellikleri: Ballıca Mağarasıvirgs ikisi giriş katından yukardavirgs beşi giriş katı ile aşağısında olmak üzere birbirinden güzel yedi katlı bir mağara görünümündedir. Tüm katlarda küçük su birikintilerivirgs damlamalarvirgs kuru doğal havuz ve havuzcuklar gözlenmektedir. Her katta tabanda su akımı olmamasına karşın çamur ve balçık fazladır. Buvirgs iniş ve çıkışları güçleştirmektedir. Mağara içinde dikkat çekecek düzeyde solunum kolaylığı hissedilmektedir.Mağaranın giriş ağzı yaklaşık doğu-batı yönünde baş aşağı devam etmektedir. Giriş ağzında 45-50 m. sonra oldukça geniş bir salona ulaşılmaktadır. Burada tarih çağlarından beri yaşandığını gösteren kalıntılar (harçlı duvarvirgs sıvalı malzeme deposu vb) vardır. Buradan itibaren mağaravirgs yönü kuzey ile kuzeydoğu arasında değişen 25-30 m.lik geçitle devam eder. Geçit üzerinde sağda ve solda odalar bulunmakta sonra büyük bir salona açılmaktadır. Burada pek çok sarkıt dikitvirgs sütunlar ve su gölcükleri bulunmaktadır. Mağaravirgs buradan kol olarak daha yukarılaravirgs kuzey ve kuzeybatıya doğru iki farklı üst kat şeklinde devam eder. Birinci kat olarak kabul edilen bu bölümün girişe uzaklığı 150 m.dir.10 m. aşağıdaki ikinci kat büyük bir salon görünümündedir. Burada sarkıtvirgs dikit ve sütunlar bulunur. İkinci katın sonundan inilen üçüncü kata inilmektedir. Çok az tahrip olmuş sütunlarvirgs sarkıt ve dikitler bulunan üçüncü ve dördüncü katlar insanı büyüleyen pek çok görünüm sunmaktadır. Mağara ağzından dördüncü katın sonuna kadar en kısa mesafe 350 m. dolayındadır.5. katta bir göle ulaşılmaktadır.

KARACA MAĞARASI
Stratigrafik - Litolojik Özellikler:Gümüşhane Torul arasındaki sahada üskretase formasyonları geniş bir yayılışa sahiptir. Bunlar genellikle andezitik ve bazaltik lavlar ile lüflerden ve aglomeralardan oluşmaktadır. Bu serinin toplam kalınlığı 1000 m.'yi bulmakta ve içerisinde yer yer kalkervirgs marn ve grelerden oluşan ve kalınlığı 100m. İle 200 m. Arasında değişen arakatkılar dikkati çekmektedir. Karaca Mağarası da bu seri içerisinde karakterli volkanitlerin çevrelediği bol çatlaklı masif kalkerler içerisinde gelişme olanağı bulmuştur.
Oluşumu:Karaca Mağarası damlataşı oluşumları bakından oldukça zengindir. Bu damlataşları çok çeşitli renk ve şekiller arz eder. Mağara içerisindeki sarkıtlarvirgs dikitlervirgs sütunlarvirgs org desenli duvarlarvirgs bayrak şekilleri ve perde damlataşlarıvirgs mağara çiçeklerivirgs mağara incilerivirgs fil kulaklarıvirgs traverten havuzlarıvirgs traverten basamaklarıvirgs ayrıca mağara gülleri damlataşı havuzlardan çıkan küçük dikitlerin üzerinde oluşmuşlardır. Mağarada damlataşı havuzları büyük boyutlara ulaşmıştır. Özellikle mağaranın son bölümlerinde bu havuzların derinliği 1 m.'yi bulmaktadır.
Mağara içerisinde çok yoğun ve zengin olarak bulunan bu çeşitli damlataşı şekilleri ve oluşumlar yer altındaki gizemli ve uyumlu görünümlerinin seyri adeta insanları büyülemektedir.Mağara içerisindeki beyazdan laciverte kadar çeşitli renklerdeki travertenlerin varlığı ise travertenleri oluşturan suyun içerisindeki demir ve magnezyum gibi erimiş mineral maddelerinin çok yoğun olduğunu göstermektedir.
KUZ MAĞARASI
Özellikleri: Toplam uzunluğu 224 m.virgs girişe göre en derin noktası 17.5 metredir. Sıcak ve yarı kuru bir havaya sahiptir. Mağaranın dar geçitlerinde ve yan kol bağlantısında belirgin bir rüzgar hareketi vardır.Genişliği 2-16 mvirgs tavan yüksekliği 1-20 metreler arasında değişen mağaranın orta ve son bölümlerivirgs görünümleri son derece güzel her türden damlataşlar (sarkıtvirgs dikitvirgs sütunvirgs duvar ve örtü damlataşlarıvirgs damlataş havuzlarıvirgs...vb.) ile kaplıdır. Ana galerinin son bölümlerinde ise kalın bir kum ve çakıl deposu bulunur. Bu kesimlervirgs mağaranın en derin noktalarıdır. Buna karşılık bu depoların yanından ayrılan yan kolun son noktasıvirgs girişten +10 m. yukarıdadır.Akarsu yatağından 250-300 m. yukarıda bulunan Kuzvirgs Hidrolojik olarak askıda (vadoz kuşak) kalmışvirgs fosil bir mağaradır. Bu nedenle yağışlı dönemlerde tavandan damlayan veya yan duvarlardan sızan sular dışında bütünüyle kurudur. Bu sularvirgs ana galerinin son bölümünde küçük gölcükler oluşturmaktadır.
Oylat Mağarası
Yeri: Bursavirgs İnegöl İlçesivirgs Hilmiye Köyü
Mağara Bursa-Ankara kara yolundan Oylat Kaplıcasına ayrılan yoldan yaklaşık 17 km. içeride Hilmiye köyünün bir km. güneyinde yer almaktadır.
Özellikleri: Toplam uzunluğu 665 m. olan mağara iki ana bölümden oluşur. Dar galerilerden oluşan birinci bölüm girişten çöküntü sonuna kadar olan kısımdır. İçeride dev kazanları ve damlataş havuzları bulunur. İkinci bölüm büyük bir çöküntü salonudur. İri blok ve dev damlataş şekillerinden (sarkıtvirgs dikit ve sütun) oluşmaktadır. Mağara önünde sıcaklık 29ºCvirgs nem yüzde 47virgs girişte sıcaklık 19ºCvirgs nem yüzde 55virgs dar galeride 17ºCvirgs nem yüzde 78virgs çöküntü salonlarında 14ºCvirgs yüzde 90 nem oranlarına sahiptir.

KARAİN MAĞARASI (ANTALYA)
Özellikleri: Türkiye'nin en büyük doğal mağaraları arasında yer alan Karain mağarasıvirgs önünde bulunan traverten ovasından 150 m.virgs denizden ise 430-450 m. yüksekliktedir. İnsanlık tarihinin başlangıcındaki süreç içinde mağaravirgs alt Yontmataştan başlayarakvirgs orta ve üst Yontmataş evrelerivirgs Neolitikvirgs Kalkolitikvirgs Eski Tunç gibi Protohistorik Çağlarda ve Klasik Çağda insanlar tarafından sürekli bir biçimde iskan edilmiştir. Bunun doğal bir sonucu olarak da yaklaşık 11 m. yi bulan kalın bir kültür dolgusu içermektedir. Ancak mağaranın en uzun süren ve en önemli iskanı Paleolitik (Yontmataş Çağı) ile ilgilidir.Klasik dönemlerdeki kullanım daha çok Adak Mağara (tapınak) niteliğinde olupvirgs mağara alnı ve dış duvarları üzerinde Grekçe kitabe ve nişler bulunmaktadır. Karain Mağarasında yapılan kazalarda elde edilen arkeolojik buluntularvirgs Antalya Müzesinde ve mağaranın hemen yakınında bulunan Karain Müzesinde sergilenmektedir.
KOCAİN MAĞARASI (ANTALYA)
Özellikleri: Türkiye'nin en geniş ağzına ve tek parça olarak en büyük galerisine sahip bir mağaradır. İçinde 50-60 m. yüksekliğe sahip sütunlar bulunan mağaradavirgs aynı zamanda Roma döneminden kalan bir sarnıç da bulunmaktadır. Çok büyük iki salondan oluşan mağaranın giriş ağzının genişliği 35x70 m.dir.
DAMLATAŞ MAĞARASI (ANTALYA)
Özellikleri: Toplam Uzunluğu 30 m. olan mağara kuruvirgs yatay mağara tipindedir. 200 m'.lik bir alanı kaplamaktadır. Çok sayıda sarkıt ve dikitin eşsiz bir görüntü verdiği mağara 15 m. yüksekliktedir. Karbondioksit gazıvirgs yüksek ölçüde nemvirgs düşük ısı ve radyoaktif havasıyla astım hastaları için son derece yararlıdır. Bu nedenle astım hastaları mağaranın en yoğun ziyaretçi gruplarını oluştururlar. Mağaradaki sarkıt ve dikitlerin İ.Ö. 20.000-15.000 yılları arasında meydana geldiği sanılmaktadır.
TİLKİLER MAĞARASI (ANTALYA)
Özellikleri: Yatay gelişmiş ve aktif bir mağara olup uzunluğu 7 km. dir. İlkbahar aylarında su seviyesi yükselir.Mağara baraj etüdleri sırasında açılan enjeksiyon galerilerinden birinde doğal bir galeriye rastlanması sonucu ortaya çıkarılmıştır. Konglomera içinde gelişmiş olması da mağaraya ayrı bir bilimsel değer kazandırmaktadır.
İNSUYU MAĞARASI (BURDUR)
Özellikleri: Toplam 597 m. uzunluğunda yatay ve kuru bir mağaradır. Uygun ulaşımı bulunduğu için Türkiye'de turizme açılan ilk mağaralardan biridir.Kalker tortulanmalarından türlü şekil ve yapıda meydana gelen sarkıt ve dikitlerin teşekkül tarzları dikkate alınarak mağaranın binlerce yıl evvel teşekkül ettiği tahmin edilmektedir. Mağara içinde girintili-çıkıntılı muhtelif istikametlere açılan dehlizlerde yer alan irili ufaklı 9 göl mevcuttur.Mağara içinde serin ve temiz bir hava cereyanı vardır. Bir kısım mağara sularının şeker ve mide hastalıklarına şifalı olduğuna inanılmaktadır. Mağara civarında İl Özel İdaresince kurulmuş bir konaklama tesisi vardır.
AYVAİNİ (BURSA)
Özellikleri: Giriş kısmı hariç yatay gelişmiş bir mağaradır. Mağara iki ağıza sahiptir. Mağaraya bir noktadan girip (Doğanalanı) başka bir ağızdan çıkılmaktadır. Mağaranın hemen girişinde 17 metrelik dikey bir iniş yer almaktadır. Mağarada bir çok göl yer almakta olup ilkbahar aylarındavirgs suyun yükselmesine rağmen geçilebilecek kadar sığdır.

ZİNDAN MAĞARASI (ISPARTA)
Özellikleri: Zindan Mağarası'nın bulunduğu Göller Bölgesi Yöresi yurdumuzun en yoğun karstlaşmış alanlarından birisidir. Toplam Uzunluğu 760 m. olan mağara yatay ve yarı aktif bir mağaradır. Romalılardan bu yana bilinen ve kullanılan bir mağaradır.
ILGARİNİ(ILVARİNİ)MAĞARASI (KASTAMONU)
Özellikleri: Mağara iki bölümden meydana gelmiştir. Canlı bir mağara olupvirgs sarkıt ve dikit hareketliliğinin devam ettiği görülmüş ve bu mağarada ibadethane (şapel) ve mezarlıklara rastlanılmıştır.
Orman Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve FAO tarafından Kastamonu İli Varla Kanyonuvirgs Ilgarini Mağarası ve çevresi örnek proje alanı seçilmiştir. FAO tarafından Ilgarini Mağarası dünyanın 4. büyük mağarası ve doğa ve dünya ölçeğinde bulunmuştur.

BALATİNİ MAĞARASI (KONYA)
Özellikleri: Toplam uzunluğu 1830 m. olan mağaranın düden ve kaynak konumunda iki girişi vardır. Yola yakın olan ağız küçük bir uvalanın sularını çalar ve 2 km. güneyde derince yarılmış bir vadinin kenarındanvirgs Uzunsu deresi tarafındaki yamaçtan boşaltır.
Balatini mağarası üst üste bulunan iki farklı seviyeden oluşmuştur. Üst katı oluşturan fosil kolun zemini tamamen mağara kili ile kaplıdır ve gelen ziyaretçilerin yapıp bıraktığı heykelciklerle dolu Heykel odası ile sonlanmaktadır. Alt kat olan su taşıyan asıl galeri de ise suyun aza olduğu dönemlerde su içinden yürünerek ilerlenebilmektedir. Sadece biri 5 m.den daha derin olan üç adet dev cadıkazanı geçiş tekniği yada bot kullanılarık geçilebilir. Travertenlervirgs heykel odası ve dev cadı kazanları mağaranın görülmeye değer güzellikleridir.
TINAZTEPE MAĞARASI (KONYA)
Özellikleri: Kretase kireçtaşları içinde gelişen mağara sistemivirgs üst üste bulunan üç seviyeden meydana gelmiştir. En üstteki 100 metre uzunluğundaki kat tamamen fosilleşmiştir. 1015 metre toplam uzunluğu olan orta seviye ise yarı aktiftir. Yağışlı dönemlerde içinden bol su akan bu kat'ınvirgs sonu sifonla biter. Alttaki seviye ise büyük bir fay üzerinde gelişmiş aktif bir koldur ve düden mağara özelliğindedir.Yağışlı dönemlerde geniş bir alanın yüzey suları buraya girer. Bu sular daha güneydoğuda bulunan Susuz Güvercinlik Mağarası'ndan geçerek Suğla Gölü kenarındaki kaynaklar dan çıkarlar. Bu aktif kolun günümüze kadar araştırılan bölümünün uzunluğu 527 m.dir. Ancak tam uzunluğu henüz tespit edilememiştir. İçinde bulunan derin fakat dar göller ve sifonlar araştırmaları zorlaştırmaktadır.

NARLIKUYU MAĞARASI (İÇEL)
Özellikleri: Miyosen kireçtaşları içinde gelişmiş bir mağaradır. Cennet mağarasının 300 m. kadar batısında olupvirgs giriş ağzı denizden 160 m. yükseklikte bulunmaktadır. 20 m. kadar yer yer dikey kısımları ihtiva eden dar bir girişten sonra mağara doğu-batı istikametinde devam eden geniş salonları ihtiva eder. Bu salonlarda çok miktarda sarkıt ve dikitlervirgs kolonlar bulunmaktadır.
GÖKGÖL MAĞARASI (ZONGULDAK)
Özellikleri: Mağara girişi geniş ve yüksek olupvirgs büyük bir fosil ağızla kaya blokları arasından girilmektedir. Buradan 250 m. sonra bir sifona ulaşılır. Sifon 10 m. uzunlukta olmasına rağmenvirgs özellikle yaz sonunda çekilen sular sonrası yürünerek geçilebilir. Sifondan geçilerek yeraltı deresine gelinmektedir. Sel sularının getirdiği sarı bir çamurla kaplı olan zeminde yer yer su birikintileri bulunmaktadır. Buradan sonra mağara son derece zengin ve güzel oluşumlar arasından suyun gelişi yönünde 2 kol halinde devam eder. 3200 m. uzunluğundaki mağara kavisler çizerek ilerlemektedir.Nehir ve içerideki göller yürünerek rahatça geçilebilirken büyük yağışlarda ani su baskını olmaktadır. Bu tehlike nedeniyle mağaraya yaz ve sonbahar aylarında girmek uygundur.