Dünyada ve Türkiye'de Ekonomi Gündemi, Güncel Haberler

29 Kasım 2006

AFETZEDE ÇİFTÇİYE DESTEK KOLAYLAŞTIRILACAK -ÖNCEDEN DEVLET YARDIMI İÇİN, ÇİFTÇİNİN TÜM MAL VARLIĞININ YÜZDE 40'ININ ZARAR GÖRMESİ ŞARTI ARANIRKEN, BU ORANIN, TARIMSAL ÜRETİMLE İLGİLİ VARLIKLARIYLA SINIRLI OLMAK ÜZERE YÜZDE 30'A DÜŞÜRÜLMESİ VEYA ASGARİ ÜCRETE BAĞLI OLARAK ''ASGARİ GEÇİM DÜZEYİ'' BELİRLENMESİ ÖNGÖRÜLÜYOR -YABANİ HAYVAN BASKINI, SICAK VE KAR BASMASI DA DOĞAL AFET SAYILACAK -AFET ZARARLARININ ÖDENMESİ İÇİN, BÜTÇEYE, TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI BÜTÇESİNİN YÜZDE 2'SİNDEN AZ OLMAYACAK ŞEKİLDE ÖDENEK KONACAK -ZARARIN YÜZDE 70'İNİN ÖDENMESİ ÖNGÖRÜLÜYOR -DEVLETİN, HALEN, AFETZEDE ÇİFTÇİYE 290 MİLYON YTL BORCU VAR

(A.A) -Tarım sigortalarının gelişemediği Türkiye'de, mevcut mevzuatın afetlerden zarar gören çiftçilerin zararlarının karşılanmasında yetersiz kalması ve afet zararlarının karşılanması için gerekli kaynağın sağlanamaması nedeniyle, afetzede çiftçiye devlet yardımının kolaylaştırılması amacıyla yeni düzenleme yapılıyor.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, ''Doğal Afetlerden Zarar Gören Muhtaç Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Kanun'' başlığı ile hazırladığı taslağı, kurum içi görüşe açtı. Daha sonra ilgili bakanlıkların görüşüne açılması ve tamamlanarak bu yıl içinde TBMM'ye gönderilmesi planlanan taslakta, halen devlet yardımı sağlanmasında yetersiz kalan 2090 sayılı ''Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Kanun''un da yürürlükten kaldırılması öngörülüyor.

Doğal afetler nedeni ile tarımsal üretim imkanları önemli ölçüde bozulan muhtaç çiftçilere devlet tarafından yapılacak yardıma ilişkin usul ve esasları belirleyen kanun taslağı ile ilk kez ''muhtaç çiftçi ve çiftçi'' tanımı da yapılırken, ''Mal sahibi, kiracı, yarıcı veya ortakçı olarak devamlı veya en az bir üretim dönemi veya yetiştirme devresi tarımsal üretim yapan gerçek kişi'' çiftçi sayılacak.

Taslakta, doğal afetin tanımı da genişletiliyor. Devlet, yangın, deprem, heyelan, hortum, yıldırım, taşkın, sel, don, dolu, kuraklık yanında, artık ''yabani hayvan saldırısı, kar baskısı, bitki döllenmesini etkileyen sıcak hava dalgası (sıcak hava basması)'' gibi afetlerden kaynaklanan zararı da karşılayabilecek.

-''ASGARİ YILLIK GELİRİ 19,1 BİN YTL'DEN YÜKSEK OLANLARA,
DEVLET YARDIMI YOK''-

Taslağa göre, doğal afet dolayısı ile zarar gören çiftçiye devlet yardımı yapılabilmesi için, çiftçinin yıllık gelir toplamının her yıl bakanlar kurulunca açıklanan 16 yaş ve üzeri asgari ücret brütünün yıllık toplamının 3 katına (mevcut durumda 19 bin 116 YTL) tekabül eden miktar veya altında olması gerekiyor.

Asgari gelir dışında, ayrıca ''çiftçinin tarımsal ürünlerinin yüzde 30 zarar görmesi'' veya ''çiftçinin tarımsal ürünlerinin en az yüzde 50'sinin zarar görmesi'' şartı aranacak. Zarar oranı, bakanlık ve ilgili kurumlardan gelecek öneriler değerlendirildikten sonra kesinleştirilecek.

Doğal afetlerden tarımsal üretimleri belirlenen oranın üzerinde zarar gören ve yıllık asgari geliri de belirlenen miktarın altında kalan üreticilerin zararlarının ise yüzde 70'i, karşılıksız nakdi yardım şeklinde devletçe karşılanacak.

Taslakta ayrıca, çiftçinim tarımsal ürünlerinin yüzde 30 zarar görmesi halinde, ''çiftçinin zarar toplamının 16 yaş ve üzeri asgari ücret brütünün 36 katına tekabül eden miktarının yüzde 70'i, bu miktar üzerindeki kısmın yüzde 10'u nakdi olarak ödenir'' şeklinde bir alternatif de bulunuyor.

-SİGORTA YAPTIRANA YÜZDE 10 DAHA FAZLA YARDIM-

Zararın ödenmesinde yüzde 70 oranının belirlenmesinde; tarım sigortasının da zararın yüzde 100'ünü karşılamaması, belirli oranda muafiyet payının konulması göz önüne alınırken, sigortaya göre bir avantaj sağlanmaması da öngörüldü.

Taslakta ayrıca, Tarım Sigortaları Kanunu'nun tanıtımını ve yaygınlaştırılmasını teşvik etmek amacıyla; ''daha önce sigorta yaptıranlara yüzde 10 daha fazla yardım yapılması şeklinde'' düzenleme yer aldı.

Devletçe zararları herhangi bir suretle karşılanmış olanlar ile Tarım Sigorta Kanunu kapsamındaki afet nevileri, bölge ve ürünler için, ayrıca bu kanun kapsamında devlet yardımı yapılmayacak.

Doğal afetlerden zarar gören çiftçilerin zarar oranı, gelirleri ve yapılacak yardımın miktarı, il ve ilçelerde oluşturulacak hasar tespit komisyonları tarafından belirlenecek.

Mevcut 2090 sayılı kanunda, doğal afete uğrayan çiftçiye yardım yapılabilmesi için, çiftçinin tarımsal ürünler ve evi dahil tüm mal varlığının yüzde 40'ının zarar görmesi gerekiyor. Yani çiftçinin evi sağlamken, hayvanları ve tarlasındaki ürünleri zarar görse bile, toplamda mal varlığının yüzde 40'ı zarar görmemişse, mevzuat gereği devlet yardımı verilemiyor.

Bu nedenle bu ay 24 ilde yaşanan yoğun sel olayları nedeniyle tarım alanları büyük oranda zarar görse bile, çiftçilerin mal varlıklarının toplamda yüzde 40'ı zarar görmediği için, devlet mevcut mevzuata göre ödeme yapamadı. Zararın karşılanması için ayrıca 3 adet bakanlar kurulu çıkarıldı.

Hazırlanan taslak yasalaşırsa, artık, yeni düzenlemelere gerek kalmadan, kanuna dayanarak yardım yapılabilecek.

-BÜTÇEYE ÖDENEK ŞARTI -290 MİLYON YTL BORÇ-

Taslak gereğince, doğal afetlerden zarar gören çiftçilere yapılacak yardımlar; bakanlık bütçesinin afet tertibine konulacak ödenek ile muacceliyet hükümlerine göre alınacak diğer paraların bütçeye özel gelir ve ilgili tertiplere özel ödenek kaydedilen paralardan karşılanacak.

Özel ödeneklerden yılı içerisinde kullanılmayan miktarlar ertesi yıl bütçesine devren özel gelir ve ödenek kaydedilecek.

Maliye Bakanlığı'nca afet tertibine aktarılacak ödenek, o yılki bakanlık bütçesinin yüzde 2'sinden az olamayacak.

Mevcut durumda, afetler tertibine yeterli kaynak konmadığı, ayrılan ödenek afet zararlarını karşılamakta yetersiz kaldığı için, devletin halen afetzede çiftçilere 290 milyon YTL borcu bulunuyor.

Bu yıl afetler tertibine 46,9 milyon YTL ödenek konurken, bakanlığın 300 milyon YTL'lik talebine karşın, 2007 bütçesine konan ödenek 57 milyon YTL'de kaldı.

Diğer taraftan taslağa, afetzede çiftçilere mevcut 290 milyon YTL'lik borcun ödenmesi için bütçeye bir defaya mahsus ödenek konması amacıyla bir geçici madde eklendi.

Taslağa göre, hasar tespit komisyon kararı ile talep edilen karşılıksız nakdi yardım; çiftçilerin Ziraat Bankası'ndaki hesabına aktarılmak üzere defterdarlık kanalı ile il müdürlüklerine gönderilecek.

Bakanlık merkez, il ve ilçe müdürlüklerince yapılan kontrol ve denetimlerde, verilen nakdi yardımın haksız alındığı tespit edildiğinde, yardımın bir ay içerisinde geri ödenmesi için çiftçiye tebligat yapılacak. Sürenin sonunda, geri ödeme yapılmazsa o ana kadar verilen karşılıksız yardım temerrüt faizi ile birlikte genel hükümler çerçevesinde tahsil edilecek ve para afetler tertibine aktarılacak.

Taslağın genel gerekçesinde, Türkiye'de dolu, don, sel ve kuraklık gibi afetlerin zaman zaman çok etkili olduğu, buna karşın çiftçiye, mevcut 2090 sayılı kanun ve kısmen tarım sigortası dışında destek sağlanamadığına işaret edildi.

MsXLabs Üye Girişi