Karanlık Madde

Karanlık Madde Süper Devasa Karadeliklerin Büyümesine Kılavuzluk Ediyor

Her devasa galaksinin merkezinde süper büyük bir karadelik bulunur ve galaksi ne kadar güçlüyse karadeliği de o kadar büyüktür. Ama bu ikisi neden birbiriyle bağlantılı? Sonuçta karadelik ev sahibi galaksiden milyonlarca defa daha küçük ve daha az kütleye sahip. Eliptik şekilde dizilmiş yıldızlardan oluşan bir galaksi üzerinde yapılan yeni araştırma, galaksi ve onun karadeliği ile bağlantısı hakkında yeni ip uçları sunuyor. Bulgulara göre karanlık maddenin görünmez eli karadeliğin büyümesine kılavuzluk ediyor.

Araştırmanın lideri Harvard Üniversitesinden Akos Bogdan, "Görünüşe bakılırsa çok farklı boyutlarda olsa bile, galakside bulunan karanlık madde miktarıyla merkezindeki karadeliğin arasında gizemli bir bağlantı var." dedi.Yeni araştırma bu alandaki anlaşmazlıkları işaret etmek için tasarlanmış. Daha önceki gözlemler merkezi karadelik ile eliptik galakside bulunan yıldızların kütlesi arasında bir ilişki olduğunu tespit etmişti. Fakat daha yeni çalışmalar galaksideki karanlık madde ile karadeliğin kütlesi arasında sıkı bağlantı olduğuna işaret ediyor. Fakat hangi ilişkinin ağır bastığı pek belirgin değildi.

İçinde yaşadığımız evrende karanlık madde bildiğimiz normal maddeyi yutacak kadar ortalama 6 da 1 oranda daha fazla. Karanlık maddenin varlığını sadece çekimsel etkisi sayesinde bilebiliyoruz. Galaksileri ve galaksi kümelerini bir arada tutuyor. Her galaksi trilyonlarca güneşin ağırlığında karanlık madde halesiyle çevrilidir.

Karanlık madde halesi ile süper devasa karadelikler arasındaki bağlantıyı araştırmak için Bogdan ile Princeton Üniversitesinden meslektaşı Andy Goulding 3.000'den fazla eliptik galaksiyi inceledi. Yıldızların hareketini galaksinin merkezindeki karadeliğin ağırlığını anlamak için izleme aracı olarak kullandılar. Galaksilerde bulunan sıcak gazların X-ray hesaplamaları galakside bulunan karanlık madde halesinin miktarını bulmalarına yardımcı oldu, galakside ne kadar çok karanlık madde varsa o kadar çok sıcak gaz tutabiliyor.

Ekip galakside bulunan karanlık madde halesiyle merkezindeki karadelik arasında çok belirgin bir ilişki tespit etti. Aynı zamanda bu bağlantı eliptik galaksilerin gelişmesiyle de doğrudan bağlantılı. Bulgulara göre eliptik galaksiler iki galaksinin birleşmesi sonucu oluşuyor, ve birleşen iki galaksinin yıldızlarıyla barındırdığı karanlık madde birbirine karışıyor. Yeni oluşan eliptik galaksideki karanlık madde diğer her şeyden ağır olduğu için galaksiye şekil vererek merkezindeki karadeliğin büyümesine kılavuzluk ediyor.

Kaynak: Sciencedaily (18 Şubat 2015)

MsXLabs Üye Girişi