Rosetta Uzay Aracı (Rosetta Projesi)

Rosetta 67P’deki Azot Miktarını Ölçtü

Avrupa Uzay Ajansı’nın Rosetta uzay aracı, 67/P kuyruklu yıldızındaki moleküler azot miktarını ölçtü. Bu aynı zamanda bir kuyruklu yıldızdaki ilk azot ölçümü olarak tarihe geçti.Geçtiğimiz Ağustos ayında kuyruklu yıldızın yörüngesine yerleşen Rosetta, 11 bilimsel aletle veri topluyor.

Rosetta, 67P’nin bu görüntüsünü 15 Mart 2015’de 85,7 km uzaktan aldı (ESA/Rosetta/NAVCAM).

Güneş Sistemi’nin oluştuğu dönemde çok miktarda var olduğu düşünülen azotun bulunması önemlidir. Soğuk dış bölgelerde oluşan gaz gezegenlerden Satürn’ün Titan uydusunun yoğun atmosferinde, Neptün’ün Triton uydusu ve Pluto’nun buzlu yüzeyinde azot bulunmaktadır.

Kuyruklu yıldızlarda azotun var olması, bu cisimlerin geldiği Güneş Sistemi’nin soğuk ve uzak köşelerinde de olabileceği anlamına gelir.Rosetta bu sonuçları 17-23 Ekim 2014’de kuyruklu yıldıza 10 km uzaktayken 138 ölçümle oluşturdu.Bern Üniversitesi’nden Martin Rubin: “Moleküler azotun buzun içine sıkışması için çok düşük sıcaklıklar gerekmektedir” diyor.Güneş Sistemini oluşturan bulutsudaki buzun karbon monoksiti yakalama yeteneğinin moleküler azot içinde geçerli olduğu düşünülüyor. Kuyruklu yıldız oluşum modellerine göre hesaplanan karbon ve azot oranı ile Güneş rüzgârı ve Jüpiter’deki oran karşılaştırıldı. 67/P Churyumov-Gerasimenko için hesaplanan oranın erken Güneş bulutsusundaki değerden 25 kat az olduğu görüldü. Bilim insanları bunun nedeninin erken dönem bulutsularındaki çok düşük sıcaklıklarda şekillenen buzla ilgisi olduğu sonucuna vardı. Bu sıcaklık değerleri tahminen -250 ile -220 Santigrad derece arasındadır.

67P kuyruklu yıldızı Jüpiter ailesindendir. Güneş çevresindeki bir turu 6,5 yıl sürmektedir.

Moleküler azot bakımından zengin buzlu yüzeyi olan Triton ve Plüton – 253 Santigrad derece dolayında sıcaklığa sahiptir.Rosetta ile kuyruklu yıldızların Güneş’e yaklaştıkça ısınan ve buharlaşan yüzeylerinden azot çıkışlarının olduğu sonucuna varıldı. “Yüzey sıcaklığı çok düşük olan Triton ve Plüton’un buzları azot bakımından zengindir. Bu bilgi Kuiper Kuşağı cisimleri için de tutarlı bir sonuçtur” diyor Martin.Güneş Sistemi’nde azotun egemen olduğu atmosfere sahip tek gezegen Dünya’dır. Dünya üzerinde azot tahminleri en iyi volkanlar ve levha tektoniği üzerinde gerçekleşir. Ama burada asıl soru Dünya’daki azot miktarında kuyruklu yıldızların ne kadar etkili olduğudur.Bern Üniversitesi’nden Kathrin Altwegg: “Kuyruklu yıldızlar Dünya’ya geçmişte su getirdiği gibi azot gibi diğer bileşenleri de taşımıştır.'' diyor.

Dünya atmosferindeki azotun kuyruklu yıldız katkısını öğrenmek için bilim insanları Rosetta verileriyle erken Güneş bulutsusuyla aynı azot değerlerine sahip olduğu düşünülen Jüpiter ve Güneş rüzgârındaki 14N ile 15N izotoplarını karşılaştırdı.Aslında 67P’deki moleküler azot ile diğer azot bileşiklerinde miktarlar eşit değildir. 67P’de 15 kat daha az moleküler azot bulunmaktadır. Bu da Dünya’daki azot izotoplarının kuyruklu yıldızlarca üretilmediği anlamına gelir. Ancak çalışma henüz bitmiş değil.ESA’nın Rosetta projesi bilim insanlarından Matt Taylor: “Rosetta kuyruklu yıldız Güneş’e doğru yaklaştıkça yüzeyinden kopan gazın bileşimini gözlemeye devam ediyor. Bu da kuyruklu yıldızın geçmişi ve dolayısıyla da erken Güneş sistemi hakkındaki bilgimizin genişlemesine neden olacaktır” diyor.

Kaynak: ESA/Rosetta (19 Mart 2015)

MsXLabs Üye Girişi