ZADAR, Hırvatistan'da kent, Adriya denizi kıyısında; 43 000 nüf. Balıkçılık ve ticaret limanı. Meyve ve balık konservesi fabrikaları. Maraskino (kiraz likörü) imalatı. Tütün. Tekstil, (ital. Zara.)
—Far. Kuzey Dalmaçya kıyısında bir liman olan Zadar, Ravenna’nın düşmesinden (751) sonra Bizans imparatorluğu'nun Adriya kıyısındaki en önemli üssü oldu. Bu imparatorluk gerileyince Zara (Zadar'ın İtalyanca adı) Dalmaçya özerk düklüğü’ nün merkezi durumuna geldi (IX. yy. başları). Coğrafi konumu nedeniyle Macaristan ve Venedik'in göz diktikleri kent birkaç kez Venedik egemenliğine girdi. Zara, son olarak bir süre Macar ve Napoli egemenliği yaşadıktan (1358-1409) sonra 1409-1797 arasında Venedik devletinin bir parçası oldu. İtalya krallığı'na (1805 1809), sonra Fransa imparatorluğu’nun il- lyria eyaletlerine (1809-1813) katılan Zadar 1813-1918 arasında Avusturya’ya geçti. Venedik'in mirasçısı olan birleşmiş İtalya, Rapallo antlaşmasıyla (12 kasım 1920) Zadar'ı banliyösüyle birlikte (110 km2) aldı. Yugoslavlar tarafından işgal edilen (1944) kent en sonunda Yugoslavya'yla birleşti (Paris antlaşması, 1947) ve yeniden Zadar adını aldı.
—Güz. sant. Roma döneminden kalıntılar. Roma, Ortaçağ ve Venedik döneminden sur kalıntıları. Birçok Ortaçağ kilisesi: IX. yy.’dan kalma yuvarlak, büyük bir- yapı olan üç absidalı Sv. Donat kilisesi, X. yy.'dan kalma Sv. Petar Stari kilisesi, yapımı 1105’e uzanan Sveta Marija manastırı (manastırda özellikle Zadar kuyumcu işlerini içeren hazine po-XVI. yy.]), XII. yy.'dan kalma Sv. Grizogono kilisesi, XIII. yy. gotik üslubunda yapılmış fransisken kilisesi (barok dönemde elden geçirildi) ve Hırvatistan' ın roman üslubunda en önemli anıtı olan XII-XIII. yy.'da yapılmış Sveta Anastasija katedrali (freskler, hazine). Arkeoloji müzesi.
Kaynak: Büyük L.