ZOE PORPHYROCENETE (978 e doğr. 1050), Bizans imparatoriçesi (1028 -1050). Konstantinos Vlll'in ikinci kızı, babası ölüm döşeğinde onu Romanos III Argyros ile evlendirip imparatoriçe yaptığında 50 yaşındaydı. Gözdesi Mikhael'i tahta çıkarabilmek için kocasını ortadan kaldırmaktan çekinmedi (1034), sonra Mikhael ile evlenerek yedi yıl (1034-1041) onunla birlikte saltanat sürdü. Yeni kocasını hoşnut etmek için onun yeğenini tahtın vârisi yaptı ve Mikhael IV öldüğünde de Mikhael'in yeğeninin taht üzerinde
hakkı olduğunu ilan etti. Mikhael V impa- ratoriçeyi bir manastıra hapsetmeye kal- kıştıysa da, bu girişim Makedonya sülalesine bağlı olan İstanbul'da bir halk ayaklanmasına yol açtı (1042). Zoe bunun üzerine küçük kız kardeşi Theodora ile işbirliği yaptı. Ancak onunla geçinemeyince, eski sevgililerinden biri olan Konstantinos IX Monomakhos ile evlendi ve ölünceye kadar onunla birlikte saltanat sürdü.