YANEDEBİYAT a. Yerleşik edebiyatın yanında yer alan ve bilimkurgu, fantastik, tefrika roman, çizgi roman, polisiye roman vb. gibi kitlesel tüketime yönelik türleri kapsayan edebiyat.

—ANSİKL. Yanedebiyat, ifade, beğeni ve sunuş bakımından alışılmış kalıpların dışında kalışı nedeniyle, edebiyat kurumla- rınca (yayınevleri, kitapçılar, eleştirmenler, üniversiteler, akademiler) dışlanmaktadır. Bu değer yargısını belirleyen kültürel me- taların dağıtım koşullarıdır: edebiyat (gerçek), birtakım alışkanlıkların ayrılmaz parçası olan okuma eğitimi ve bir geleneği öğrenme (ister benimsenmiş, isterse reddedilmiş olsun) işini yalnızca edebiyat eğitimi almış kişilere bırakır; tek amacı seri üretim ve seri tüketim olan yanedebiyat- sa, edilgen ve taklitçi bir kabullenmeyi gerektirir. Yanedebiyatın, üretimin motor gücünü oluşturan resme köle olmayı kanıtladığı sanılır. Bu çatışkı moderndir: bir zamanlar aydın edebiyatıyla halk edebiyatı birbirinden ayrı tutuluyordu. Yanedebiyat, XIX. yy.'da basında ve matbaacılıkta meydana gelen gelişmelerin hikâyeyi tefrika yöntemiyle geniş kitlelerin hizmetine sunması ve o ana kadar öğretici bir rol üstlenmiş olan kitabın halka ulaşmasını önlemesi üzerine doğmuştur. Öğreticilik düş- selliğin ele alınmasına engel oluşturmuyor, ama onu pratik bir biçimde düzene koyuyordu. Yanedebiyat düşsellikten aşırı bir retorik çıkarır, bu retorik halk romanında ve fantastik ile bilimkurgunun çağdaş versiyonunda (bu arada akılyürütme sanatının bir düşgücü mitolojisiyle birbirine karıştığı polisiye romanı da unutmamak gerekiyor) gelişir. Bundan yanedebiyatın, uzlaşımsal anlamların yeniden kurulmasını güvence altına almak için ayrılıkların açıkça ilginç kılındığı yekpare bir dil üzerine temellendiği sonucu çıkar. Bununla birlikte edebiyat, yapay aşınlıklan ve yine tamamen aşırı bir kabul görmesi yüzünden edebiyat üretimi olarak ortaya çıkması ve benimsenmesi, edebiyatınkilere benzer anlatım sistemlerine sahip olması, ve insanı rakip anlatım kalıpları üzerine genel bir araştırmaya sürüklemesi nedeniyle, yanedbiyatı sorgulamaktan geri kalmaz. Bu karşılaştırma ikili bir tartışmaya yol açar: yanedebiyatı edebiyatta bir reform olarak almak (tıpkı gerçeküstücü- lerin yaptığı gibi) ya da onu, edebiyatın kesinlikle kurtulmaya çalıştığı en açık ideoloji tortusu olarak kabul etmek.