YELKENLİ sıt. ve a. Yelkeni olan, yelkenle yol alan deniz taşıtı için kullanılır: Yelkenli gemi. Bir yelkenliye binip ülkesini terk etti.
♦ sıf. Spor. Yelkenli araba, yalnız rüzgâr gücünü kullanarak düzgün alanlarda (katı ya da sıkıştırılmış kum, kullanım dışı kalmış havaalanı pistleri vb.) hareket eden tekerlekli ya da kızaklı yelkenli. (Bu spor, dünya çapında 1962’de kurulan Uluslararası Sand and Land Yachting federasyonu tarafından yönetilmektedir.)
—ANSİKL. Tek direkli eski tip teknelerde, slooplar ya da kotralarda, genellikle randa donanım kullanılır, ama Akdeniz teknelerinde, Portekiz kıyılarında da rastlanan latin donanımı yelkenlerden yararlanılır. iki direkli teknelerde ise yalnız randa yelkenler (gulet), kare yelkenler (brik), pruva direğinde kare ve grandi direğinde randa yelkenler (brik-gulet) ile pıraçire yelkenleri kullanılır. Aynı şey üçdirekli yelkenliler için de sözkcnusudur: randa donanımlı üçdirekli latin yelkenlisi; pruva direğinde kare yelken ve diğer direklerinde randa yelkenler bulunan üçdirekli gulet; iki kare yelken ve bir randa yelken taşıyan üçdirekli barko; her direğinde kare yelkenler bulunan üçdirekli kare yelkenli; pıraçire yelkenler taşıyan lugger. Ayrıca dört ve beşdirekli latin, barko ve kare yelkenliler de vardır. Amerikan ticaret donanmasında, beş ve attı direkli latin yelkenliler ile yedi direkli latin yelkenlisi (Thomas W. Law- son) da kullanılmıştır. Günümüzde kullanılan büyük yelkenlilerden yalnız okul gemisi olarak yararlanılır. Türkiye'de bocurum yelkeni en çok kullanılan yelken donanımıdır; bu donanıma Hollanda’da ve Thames üzerinde kullanılan harçlarda da rastlanır. Kızıldeniz'de ve Basra körfezinde kullanılan arap yelkenlileri, küçük değişikliklerle latin donanıma sadık kalmıştır (feluka, butr vb.). Çinhindi balıkçı tekneleri bumbasız randa yelkenler kullanırlar, çin congları ise genellikle birçok ıskata yakası olan pıraçire yelkenleriyle donatılır.
Gezi yelkenleri arasında, kotralar, gezi tekneleri, yarış yelkenlileri ve açık deniz yarış yatları yer alır. Gezi yelkenlilerinin tekneleri, kalıplanmış ahşaptan, kontrplaktan, çelikten, hafif alaşımlardan, plastikten ya da donatılı çimentodan inşa edilir. Yanın inşasında en son yeni teknikler kullanılır: havuz deneyi, bilgisayar hesapları, çok dayanıklı alaşımlar, çok gelişmiş üstyapılar. Çokgövdeli büyük yelkenliler, açık deniz yarışlarında gitgide daha sık olarak kullanılmaya başlamıştır; hafiflikleri ve suya fazla batmamaları nedeniyle bu tekneler yüksek hızlara ulaşabilmekte ve büyük tekgövdelilerle başarılı bir biçimde rekabet edebilmektedir ( -» DONANIM ve GEMİ- İNŞAATI.)
♦ a. Yelkenle yürütülen gemi. (Denizcilik yönetmeliğine göre yalnız yelkenle donatılmış bir gemi yelkenli olarak kabul edilir; yardımcı bir motoru olduğunda ise motorlu gemi adını alır.) [Bk. ansikl. böl.] || Motorlu yelkenli, motorları ile yelken donanımının eşit önem taşıdığı gezi yatı. (Teknesinin ve üstyapılarının biçimi, bu yatın konforlu iç donanımlara sahip olmasını sağlar.)
Kaynak: Büyük Larousse