Abdülhak Adnan Adıvar

ADIVAR (Abdülhak Adnan), Türk Siyaset ve Bilim Adamı, Hekim (Gelibolu 1882 - İstanbul 1955). Tıbbiye'yi bitirdi (1905), aynı yıl Avrupa'ya kaçtı. Berlin Tıp Fakültesi'nde iç hastalıkları asistanıyken Meşrutiyetin ilanı üzerine Türkiye’ye döndü (1909). Tıbbiye'de müderrislik, müdürlük yaptı. Hilaliahmer (Kızılay) Müfettişi olarak Trablusgarp Savaşı’na katıldı, bu kurumun genel sekreterliğini üstlendi. Birinci Dünya Savaşı sırasında Sahra Sıhhiye Umumi Müfettiş Muavinliği görevinde bulundu. 1917'de yazar Halide Edip ile evlendi. Son Osmanlı Meclisi Mebusanı’na İstanbul milletvekili seçildi (1919). İstanbul'un işgali üzerine eşiyle birlikte Anadolu’ya geçti, ilk TBMM'ye katıldı. İstanbul hükümetince yokluğunda idama mahkûm ediien yedi kişi arasında yer aldı. Sağlık Bakanlığı (1920-1921), İçişleri Bakan Vekilliği, Büyük Millet Meclisi Başkanlığı (2.) yaptı. Ankara hükümetinin İstanbul temsilciliğine atandı (Aralık 1922). Yeniden İstanbul milletvekili seçildi (1923). Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı (1924).

Eşiyle birlikte Avrupa'ya gitti (1926). İzmir Suikasti olayıyla ilgili olarak yokluğunda İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı, aklandı. Paris’te Ecole des Langues Orientales Vivantes’da Türkçe dersleri verdi (1929-1939).Osmanlı Türkleri’nde matematik, doğal bilimler, tıp konularını ele aldığı La Science Chez Les Turcs Ottomans'ı yayımladı (1939). Türkiye'ye döndü (1939).Milli Eğitim Bakanlığı'nca yayımlanan İslam Ansiklopedisi’nin yayın kurulu başkanlığında bulundu (1939-1954). La Science Chez Les Turcs Ottomans'ı Osmanlı Türklerinde İlim adıyla yeniden yazdı (1943, yeni basımı 1970), Faust, Tahlil Tecrübesı (Hülasa) [1940], Tarih Boyunca İlim ve Din (1944) yapıtlarını yayımladı. DP listesinden İstanbul bağımsız milletvekili seçildi (1946-1950). Milletlerarası Şark Tetkikleri Cemiyeti’nin kuruluşuna katıldı ve bu kuruluşun ilk başkanı oldu (1947). Makalelerinin bir bölümünü, Bilgi Cumhuriyeti Haberleri (1945), Dur Düşün (1950), Hakikat Peşinde Emeklemeler (1954) adlı yapıtlarında topladı.

Kaynak: Büyük Larousse

MsXLabs Üye Girişi