YURDAKUL (Mehmet Emin), türk şair (İstanbul 1869 - ay. y. 1944). Salih Reis adında bir balıkçının oğlu. Geçim güçlüğü yüzünden Mülkiye idadisi'nden ayrılmak zorunda kaldı (1877); Mekteb-i hu- kuk'taki öğrenimi (1889-1891) de aynı nedenle yarım kaldı. Yeteneğini gören Sadrazam Cevat Paşa tarafından korundu; memur olarak bazı devlet dairelerinde çalıştı. 1897 Türk - Yunan savaşı sırasında yazdığı şiirleri (örn. Cenge giderken) derleyen, hece vezniyle, halk diliyle yazılmış Türkçe şiirler (1899) kitabı, ona birdenbire büyük ün kazandırmıştı. AvrupalI türkologlar (örn. E. J. Gibb) bu şiirlerin dayandığı temeli türk şiiri için çıkış yolu olarak gösteriyorlardı. İkinci meşrutiyetten sonra türkçülûk hareketinin öncüleri arasında yer aldı (bu dönemıde şu kitapları yayımlandı: Türk sazı [1914], Ey Türk uyan [1914], Ordunun destanı [1915], Turan'a doğru [1918]). Hicaz (1909), Sivas (1910), Erzurum (1911) valiliği yaptı. Musul mebusu oldu (1913). Kurtuluş savaşı’nda Anadolu'ya geçerek Adana ve Antalya’da şiirleri, konuşmalarıyla direnişi destekledi. Zaferden sonra Şebinkarahisar, Şanlıurfa, İstanbul milletvekilliği yaptı (bu dönemdeki yapıtları şunlardır: Aydın kızları [1920], Mustafa Kemal [1928], Ankara [1939] vb.). Edebiyatı toplumun hizmetinde bir araç sayıyor, halkın kolay kavrayacağı bir dil ve anlatımdan yararlanmayı amaçlıyordu ("Zavallı ben, elimdeki şu üç telli saz İle/Milletimin felaketli hayatını söyle- yim/Dertlilerin gözyaşını çevrem ile sileyim"). Başlıca konuları yurt sevgisi, Tûrkler'in kalkınıp ilerlemesi (Anadolu, Yurdumun iniltisi, Irkımızın türküsü, Ey türk uyan şiirleri vb.), yoksul, ezilmiş, korunmaya muhtaç insanların durumu (Zavallılar, Ahretlik, Zavallı kayıkçı vb), özverili davranışlar, evlat sevgisi (Ah analık yahut Zeyneb’ in duası, Ana ile kızı, Kesildi mi ellerin vb.), özgür düşünce, uygarlık değerleri (Guten- berg, Martin Luther, İlim vb.) oldu. Ancak hece vezninin alışılmış kalıpları yanında 15,16,18 gibi alışılmamış kalıplara başvurması, lirizmden uzaklaşması, şiirinin etkisini ve kalıcı olmasını önledi. Bununla birlikte sanatını dayandırdığı ilkeler ve ulusal konulara heyecanlı yaklaşımı Milli edebiyat akımının önemli bir kaynağını oluşturdu. (-> Kayn.)