Alaettin Muhammet bin Tekiş

ALAETTİN MUHAMMET BİN TE-KİŞ (?-Aşur adası, Abeskun, 1220), Harizmşahlar devleti hükümdarı (1200- 1220). Alaettin Tekiş’in oğlu. Babasının ölümü üzerine tahta çıktı. Karahıtaylar’ın desteklediği kardeşi Hindu Han'ı yenerek Merv'i ve Kuzey Horasan’daki kentleri işgal etti (1203). Guriler'in elindeki Tirmiz’i de alıp Karahanlılar’a verdi (1206). Kendini yeterince güçlü sayınca Karahıtay- lar’a karşı müslümanlığı savundu, vergisini ödemedi; çıkan savaşta onları yendi (1210). İslam dünyasında derin yankılar uyandıran bu zaferden sonra"iskender-i sani” ve“Sancar’' unvanlarını aldı. Ma- zenderan'daki Bavendiler hanedanını ortadan kaldırdı. Horasan, Azerbaycan ve İran'ın bir bölümüne egemen olarak ülkesinin sınırlarını Umman denizi’ne kadar genişletti. Semerkand’daki Harizmliler’i kılıçtan geçirten damadı Karahanlı sultanı Osman’ın üzerine yürüdü; onu ve hanedanının tüm üyelerini öldürterek Karahanlı devletini ortadan kaldırdı, Semerkand’ı kendine başkent yaptı (1212). Ardından Gazne’yi alarak Guri hanedanını da ortadan kaldırdı (1215). Bağdat'ı fethetme çabalan ise sonuçsuz kaldı (1217-1218). Abbasi halifesinin üzerine orduyu salması, halkının gözünden düşmesine yol açtı. Bağdat’a gönderdiği ordunun bir kar fırtınasında yok olmasına karşın Çin’i ele geçirmek amacıyla yeni bir ordu kurdu; ancak Çin’in Moğollar'ca ele geçirildiğini öğrenince, Cengiz Han'ın elçilerini ve koruduğu tüccarları öldürttü. Bunun üzerine Semerkand, Buhara, Otar’ı alarak üzerine yürüyen Cengiz Han’dan kaçtı, önce Batı İran'a,sonra Hazar denizi kıyılarına sığındı. Saklandığı bir adada öldü. [-♦ Kayn.]

MsXLabs & Büyük L.

MsXLabs Üye Girişi