Alaettin Tekiş bin İlarslan

ALAETTİN TEKİŞ BİN İLARSLAN (?- Nesa yakınında 1200), Harizmşahlar devleti hükümdarı (1173-1200). Babası öldüğünde (1172) Cend valisiydi. Üvey annesi Terken Hatun’un tahta çıkardığı üvey kardeşi Sultanşah Mahmut’un hükümdarlığını tanımadı. Yardım istediği Ka- rahıtaylar’ın verdiği orduyla Harizm’e girerek hükümdarlığını ilan etti. Terken Hatun ve Sultanşah’ın koruyucusu Horasan egemeni Ay Aba’yı yendi; Dihistan’a kaçan Terken Hatun’u ele geçirerek öldürttü. Sultanşah’ın bir Karahıtay ordusuyla giriştiği Harizm seferini başarısızlığa uğrattı. Maveraünnehir’e büyük bir sefer yaparak Buhara’yı aldı (1182). Horasan’ın merkezi Nişapur’u ele geçirdi (1187); Ma- zenderan’ı egemenliği altına aldı. Sultan- şah’ın ölümünden sonra Merv, Serahs ve Tus’a da egemen oldu. Irak Selçuklu sultanı Tuğrul lll’ü Rey yakınlarında yendi, Irakı Acem’i ele geçirerek Irak Selçuklu devletine son verdi (1194). Kendisini Selçukluların ardılı sayarak “sultan" unvanını kullanmaya başladı. İran'a göz dikmesinden tedirgin olan Abbasi halifesi Nasırla arası açıldı; halifenin kuvvetlerini Hamedan önlerinde yendi. Sonunda halifenin gönderdiği bir fermanla Horasan ve Türkistan hükümdarlığı onaylandı. ismaililer'e karşı bir sefere çıkarken öldü. Tekiş, Harizmşahlar devletini imparatorluk durumuna getiren hükümdardır.
Alaettlnbey kümbeti, Konya'nın Karaman ilçesinde Karamanoğlu yapısı. 1391 'de öldürülen Karamanoğlu Alaettin Bey için yaptırıldı. 12 köşeli, yivli konik külahlı yapı, döneminin özgünlüğünü koruyan önemli örneklerindendir. Vakıflar genel müdürlüğü’nce onarılmıştır.

MsXLabs & Büyük L.

MsXLabs Üye Girişi