YÜKSELTGENME

a. Fizs kim.
1. Bir element ya da bir iyonun elektron vererek daha yüksek bir değerliğe erişmesi. (Eşanl. OKSİTLENME.)
2. Yükseltgenme sayısı ya da derecesi, bir kimyasal bileşmede, bir elementin yükseltgenme derecesini değerlendirmeyi sağlayan sayı. ll Aşın yükseltgenme bir oksidin perokside dönüşümü.

— Daha önce yükseltgenmiş bir maddenin daha üst bir değerliğe erişmesi olayı. ll Elektrokimyasal yükseltgenme elektronların uzaklaştırılmasını ya da atom ya da iyonların pozitif yükle yüklenmesini sağlayan anot süreci. (Buna anotsal yükseltgeme de denir.)

—Bea san. Aşın yükseltgenme sirkecilikte asetik asidin bazı sirke bakterilerinin etkisiyle karbondioksit ve suya dönüşmesi.

—Kim. Yükseltgenme önleyici, herhangi bir ortamda çok az miktarda bulunması halinde bile kendiliğinden yükseltgenmeyi engelleyen madde.

—Polim. Yükseltgenme önleyici, benzin, sıvı yağ, yağlı vernik, makromoleküllü malzeme vb. gibi kimi maddelere katıldığında, yükseltgenmenin etkilerinden ileri gelen parçalanmayı geciktirerek ve bu ürünlere kusursuz bir yaşlanma sağlayarak ömürlerini uzatan etken.

—ANSİKL. Biyokim. Hücre düzeyinde yükseltgenme olgularının yaşamsal olgular arasında büyük önemi vardır. Oksidazların katalizi yoluyla oksijenin doğrudan tutulmasından (Warburg) ya da dezhidrazların etkisiyle hidrat gidermesinden ileri gelebilen bu olgular, hücre içindeki enzim etkinliklerinin sonucudur; sonunda enerji üretimine ve zehirli maddelerin atılmasına yarar. Bitkilerde yükseltgenme, çimlenme dönemi dışında daha az yoğundur. Açığa çıkan karbondioksidin büyük kısmı karborv hidratlann yanmasından, diğer kısmı da kokusal mayalanmalardan kaynaklanır. Aramalı cisimler ile albüminoit türevlerine gelince, bunlann çoğu bitkilerin içinde reçine, balsam, uçucu yağ, mum vb. olarak depolanır. Yağlı maddeler, yağlı tohumların çimlenmesi sırasında kullanılır.