VAHİY, -hyl a (ar. vahy). Bir düşünce ya da buyruğun Allah tarafından Peygambere ilham edilmesi; peygamberlere gönderilen tanrısal kelam ve haber. (Bk. ansikl. böl.)

—Esk. Vahy-i münzel, Kuran. || Emin-ül -vahy, Cebrail.

—ANSİKL. Vahiy sözcüğü Kuranda altı ayette geçer, ayrıca yetmiş kadar ayette çeşitli fiil kalıplarında yinelenir. Bu ayetlerin çoğunda vahiy kavramı Tanrı'nın çeşitli peygamberlere ve daha çok Hz. Muhammet'e seslenmesi, aşkın gerçekleri ilham etmesi; tanrısal kelam, haber, buyruk ve yasaklar gibi anlamlarda kullanılır. Kuranda Allah'ın peygamberlerden başka meleklere (VIII, 12), arılara (VI, 68), peygamber Musa’nın annesine (XX, 38, 77; XXVIII, 7) ve dünyaya (XCIX, 4-5) da vahiy yoluyla duyuruda bulunduğundan ya da ilham verdiğinden söz edilir.
İslam bilginlerine göre deneyüstü olan ve bu nedenle bilimin konusu dışında kalan, yalnızca inanç alanına giren vahyin niteliği, ancak onu yaşayan peygamberler tarafından bilinebilir; Allah ile peygamberi arasındaki bu olay hakkında öteki insanların bildikleri ancak vahyin gelişi sırasında peygamberde gözlenen dış belirtilerle peygamberin vahiy hakkındaki açıklamalarıdır. Bazı sahabilerin Hz. Peygamberin vahiy geldiği sırada durumuna ilişkin gözlemlerini belirten açıklamaları hadis ve İslam tarihi kaynaklarında anlatılır. Bu bilgilere göre vahiy sırasında Hz. Muhammet’te ağır bir gerilim ve sıkıntı gözlenir, Hz. Peygamberin bedeni son derece ağırlaşır, yüzünün rengi uçar, nefesleri sıklaşır, en soğuk zamanlarda bile bedeninden ter boşanır, bazen titrerdi. Vahiy tamamlandıktan sonra bu durumlar geçer, Hz. Muhammet, vahiy sırasında aldığı ve belleğine iyice yerleştirdiği tanrısal bilgileri, ayet ve sureleri vahiy kâtiplerine yazdırırdı. Hz. Muhammet’e vahyin geliş biçimleri İslam kaynaklarında şöyle gösterilir: Peygamber uyanıkken Cebrail'in onun kalbine vahiy ilham etmesi, Cebrail'in insan kılığına girerek vahiy getirmesi, Cebrail’in çan sesine benzer bir sesle vahiy tebliğ etmesi, aynı meleğin kendi gerçek varlığıyla Hz. Peygamber'e görünmesi (sadık rüyalar) ve Hz. Peygamberin miraç gecesinde olduğu gibi Allah kelamını aracısız duyması.

Hz. Muhammet'e vahyedilen sözler başlıca iki bölüme ayrılır:
1. Vahy-metlüv, hem içeriği hem de metin ve sözleriyle Allah kelamı olan sözler. Bu anlamdaki sözler yalnızca Kuran ayetleridir;
2. Vahyı gayri metlüv, anlam ve içeriği Allah tarafından bildirilmiş olmakla birlikte, sözleri Hz. Peygamberin olan vahiy. Hz. Peygamberin Kuran'dan başka, din konusunda söyledikleri bütün sözleri, eylemleri ve onaylan vahyin bu bölümüne girer. Kuran'da “O (Hz. Muhammet), keyfine göre konuşmaz: onun konuşması ancak kendisine bildirilen vahiydir” (Lll, 3-4) denilerek onun sözlerinin de tanrısal kaynaklı olduğu açıkça belirtilir. Bu nedenle bütün İslam bilginleri sahih hadisleri, Kuran'dan sonra İslam dininin ikinci temel kaynağı sayarlar. Vahiy, aziz Yuhanna’nın vahyi, Yeni Ahit’ in sonuncu kitabı ve Kilise’nin kutsal metinlerin resmi listesine aldığı tek vahiy.