Osmanlı Padişahları - Sultan Birinci Ahmed

AHMET I (Manisa 1590 - İstanbul 1617), Türk padişah (1603-1617). lll. Mehmet'in Handan Sultan’dan olan oğlu Babasının yerine tahta çıktı. Kardeş katli geleneğine son vererek kardeşi şehzade Mustafa’yı öldürtmedi ve Osmanlı hanedanının en büyük erkek evladının padişah olması kuralını koydu. III. Murat ve III. Mehmet dönemlerinde devlet yönetimine olumsuz etkileri olan büyükannesi Safiye Sultan’ı saraydan uzaklaştırdı Tahta çıktığında Osmanlı Devleti doğuda İran, batıda Avusturya ile savaş durumundaydı. Doğu Cephesi'ne Cigalazade Sinan Paşa'yı, Batı Cephesine sadrazam Malkoç Yavuz Ali Paşa'yı serdar atadı. Kışı Karabağ'da geçirmek isteyen Sinan Paşa, ordu ileri gelenlerinin zorlamasıyla, askerini dağıtarak Van'da konakladı Bundan yararlanan Şah Abbas I, Van'a saldırınca Erzurum'a çekilmek zorunda kaldı. Daha sonra, Selmas’ta İran kuvvetleri karşısında bozguna uğradı (1605). Yavuz Ali Paşa, Belgrad’da ölünce sadrazamlığa atanan Lala Mehmet Paşa, Peşte, Vaç (Waıtzen) kalelerini (1604) ele geçirdi. 1595'te yitirilen Estergon geri aldı(1605). Uyvar, VVeszprım, Polata kaleleri Türkler'ın eline geçti. Doğu serdarlığına atanan Lala Mehmet Paşa bu görevine başlamadan İstanbul’da öldü Yerine Derviş Mehmet Paşa getirildi. Batı Cephesi serdarı Kuyucu Murat Paşa, Avusturya ile Zitvatoruk Antlaşması’nı yaptı (11 Kasım 1606).

I. Ahmet, Avusturya ile savaş sona erince iç sorunlara döndü. Anadolu’yu kasıp kavuran Celali ayaklanmalarına karşı sadrazamlığa getirdiği Kuyucu Murat Paşa ile Tiryaki Haşan Paşa'yı görevlendirdi Ayaklanmacıların büyük bölümü ortadan kaldırıldı, elebaşılardan Canbulatoğlu Ali Paşa ve Kalenderoğlu sindirildi. I. Ahmet kendisine sığınan Canbulatoğlu’nu bağışlayıp Tameşvar’a atadı, sonra da öldürttü. Kalenderoğlu ise İran’a kaçtı. İran Seferi'yle görevlendirilen Murat Paşa ölünce, yerine getirilen Nasuh Paşa kanlılarla Osmanlı devletine yılda 200 yük ipek vermeleri koşuluyla bir antlaşma yaptı (1611). Donanmanın güçlenmesine önem veren I. Ahmet, on yeni kadırga yaptırdı.

Kaptanıderya Halil Paşa Akdeniz'in güvenliği için Malta ve Floransa korsanlarıyla başarılı savaşlar yaptı, Malta kıyılarını yağmaladı, Trablusgarp’ta Sefer Dayı'yı cezalandırdı. Donanmanın Akdeniz'de bulunmasından yararlanan Kazaklar, Slnop’a baskın yaptılar. Nasuh Paşa' nın yaptığı antlaşmaya uymayan İran'a savaş açıldı (1615). I. Ahmet, Sadrazam Damat Mehmet Paşa’yı İran Seferi'yle görevlendirdi, Revan’dakı başarısızlığı üzerine de, yerine Halil Paşa’yı atadı. I. Ahmet, uzun süren bir mide hastalığından sonra öldü. Hüküm sürdüğü dönemde güçlü bir yönetim kurdu. Ayaklanmaları şiddetle bastırdı; sadrazamları Derviş Mehmet ve Nasuh paşaları idam ettirmekten çekinmedi. Dindardı, II. Selim’in kaldırdığı içki yasağını yeniden koydu. Şiirlerinde Ahmet Han ve Bahtı mahlaslarını kullandı Ayasofya karşısında Mimar Mehmet Ağa'ya yaptırdığı 6 minareli camii (Sultan Ahmet Camii) ile çevresindeki semt onun adını taşır.

Kaynak: Büyük Larousse

MsXLabs Üye Girişi