ÜSTÜNLÜK a.
1. Yetki, etki, sayı, değer vb. bakımından üstün olma durumu; daha önemli bir niteliğin, tartışmasız büyük bir gücün sağladığı üstün, egemen konum: Sayısal üstünlük. Zenginliğin sağ ladığı üstünlük. Askeri üstünlüğe sahip olmak. İmparatorluğun XVII. yy.'daki üstünlüğü.
2. Sınıfı, konumu, değeri vb. bakımından üstün olan bir şeyin, bir kimsenin özelliği: Bu çamaşır tozu markasının üstünlüğü tartışılmaz. Onun senden ne üstünlüğü var?
3. Üstünlük duygusu, üstünlük kompleksi, insanın kendini her keşten üstün görme tutkunluğu. || Üstünlük sağlamak, nicelik ya da nitelik yönünden üstün duruma geçmek; gücünü, değerini vb. kabul ettirmek. || Üstünlük taslamak, başkalarını küçük görerek onlara yukarıdan bakmak.

—Arit. Üstün olma özelliği. (Örneğin ir nin üstünlüğü.)

—Ask. Muharebe alanının belirli bir bölgesinde kuvvet, ateş ve taktik durum ile arazi ve iklim koşulları nedeniyle düşmana karşı sağlanan denetimi elde tutma durumu. (Durum üstünlüğü de denir.)

—Bot. Belirli bir bitki topluluğu içinde bir türün diğerlerine göre daha önemli oluşu (kapladığı yüzey, hacim). || Doruk üstünlüğü, bazı bitki türlerinde, ana eksenin ya da yan eksenin ucundaki tepe tomurcuğunun kendisinden aşağıdaki tomur cuklar üzerinde yarattığı tutukluk etkisi. (Bu üstünlük tepe tomurcuğunun egemen olmasını ve ağacın duruşunu, “ok" un oluşmasını sağlar.)

—Dilbil. Başkalarından daha üstün ya da daha aşağı olan (görece üstünlük) ya da her tür göndergeden bağımsız (salt üstünlük) niteliği ya da kipliği çok yüksek bir derece anlatan sıfat ya da belirtecin karşılaştırma derecesi.

—Etol. Toplumsal üstünlük, öbek içinde toplumsal bir hiyerarşi kurulması sonucu ortaya çıkan iki birey arasındaki göreceli konum. (Bk. ansikl. böl.)

—ikt. düş. tar. Karşılaştırmalı üstünlükler kuramı, özellikle Ricardo tarafından savunulan bir kuram. Her ulusun belli bir ekonomi dalında uzmanlaşması olayına ışık tutan bu kuram, bu uzmanlaşmanın güçlendirilmesini öğütler ve böylelikle uluslararası değişimleri doğru ve haklı gösterir.

—Nöropsikol. Beyinsel üstünlük, insan beynini ayırt eden özellik. Buna göre sağ eliyle işgören bireylerde dil işlevi için özelleşmiş olan sol yanküre, sağ yarıküreden üstündür. Sağ yarıküre "küçük’’ ya da "dilsiz" olarak kabul edilir. (Bk. ansikl. böl.)

—Spor. Fizik üstünlüğünü kullanma, çeşitli takım sporlarında, rakiplerle yapılan karşılaşmalarda, sporcunun nitelik ve doğal yeteneklerinden (hız, yoğunlaşma ve özellikle ağırlık ve kas gücü), kuralların belirlediği sınırlara kadar, olabildiğince yarar lanmaşı.

—Tar. Üstünlük yasası, 1534’te Henry, VIII ve CromvveH'in kabul ettirdikleri ve kralın "yeryüzünde, Kilise'nin ve İngiltere'nin tek ve en büyük önderi olarak benimsenmesi, görülmesi ve tanınması” gerektiğini ileri süren yasa. (Bu yasanın Mary I tarafından yürürlükten kaldırılması üzerine, 1559’da Elizabeth I benzer bir yasanın kabul edilmesini sağladı.)

—ANSİKL Etol. Toplumsal üstünlük. Durumlara göre üstünlük mutlak olabilir: örneğin iki basamaklı toplumlardaki "despotlar” ya da düz hiyerarşik tpplum- larda üst basamaklardaki bireyler. Üçgen hiyerarşik toplumlarda üstünlük görecelidir. Toplumsal üstünlük, saldırganlık olaylarından sonra ortaya çıkan güç oranlarına dayanır. Bazı öbeklerde “Liderler"in bulunması, üstünlüğün, toplumsal yatıştırma, alıştırma ve düzenleme ilişkilerine dayandığını gösterir.

—Nöropsikol. Beyinsel üstünlük. Paul Broca'ya göre (1865), sol yarıküre eklemlenmiş dil işlevini destekler. Bu işlevsel özelleşme, sağ elin kullanımının yeğlenmesine doğrudan bağlıdır. Broca bu olayın yalnızca sol yarıkürenin daha erken gelişmesinden ileri geldiğini düşünüyordu. Daha sonraları, bu yarıküredeki lezyonların ardından ortaya çıkan praksi ve gnozi bozukluklarının gözlemlenmesi, sol yarıkürenin üst işlevler bakımından mutlak bir üstünlüğü olduğu görüşünün benimsenmesine yol açtı. Bugün, üstünlük kavramı, yerini yarıküresel işlevsel asimetri kavramına bıraktı.