TARAFSIZLIK a.
1. Taraf tutmayan bir kimsenin, bir topluluğun durumu; eylemlerinin, tutumlarının özelliği: Bir siyasi tartışmada tarafsızlığını korumak. Bir gazetenin tarafsızlığı. Bir yazının, bir konuşmanın tarafsızlığı.
2. Uluslararası çatışmaların dışında kalan bir devletin durumu. (Bk. ansikl. böl. Uluslarar. huk.)
3. Bir askeri ittifaka katılmayı reddeden öğreti.

—Verg. huk. iktisadi akım ve mekanizmaları değiştirmek amacı taşımayan bir verginin (verginin tarafsızlığı) ya da daha genel olarak, bir bütçe yasasının (mali tarafsızlık) özelliği. (Bk. ansikl. böl.)

—ANSİKL. Uluslarar. huk. Tarafsızlık, kimi haklar (toprak dokunulmazlığı, ticaret serbestliği) ve yükümlülükler (düşmanca girişimlerden kaçınma) içerir; tüm savaşan taraflara karşı yansız olmayı ve mutlak olarak eşit davranmayı gerektirir.
Raslantısal tarafsızlık, savaş sırasında bir devletin, iradi olarak, savaşan taraflara katılmayı reddetmesidir Sürekli tarafsızlık ise bir antlaşmadan doğar; imzacı devlet ya da devletler bu antlaşmayla bir uluslararası anlaşmazlık sırasında savaşa katılmayacaklarını belirtirler (İsviçre’nin 20 kasım 1815’te imzaladığı Viyana antlaşması, Belçika'nın 1831 ve 1939'da imzaladığı antlaşmalar, Lüksemburg'un 1867’de imzaladığı antlaşma, Avusturya’m 15 mayıs 1955'te imzaladığı antlaşma).

—Verg. huk. Verginin tarafsızlığı. Bu kavrama göre vergi, aslında, yasayla belirlenen kamu hizmetlerinin işleyişi için zorunlu miktarların oluşturduğu mali yükün bölüştürülmesini sağlayan bir araçtır. Tarafsız vergi, servetlerin dağılış biçimini değiştirmez ve doğal toplumsal durum eşitsizliklerinde herhangi bir düzeltme yapmaz; dolayısıyla, her türlü durum düzeltmesi onun amacı dışındadır; ayrıca, oranları artırarak cezalandırma ya da oranları düşürerek ödüllendirme yoluyla bireylerin davranışlarını ya da iktisadi çalışmayı etkilemek gibi bir niyet de taşımaz. Nasıl ki, tarafsız harcama da, üretim devrelerini etkileyemez; her türlü müdahaleciliği reddetmek zorundadır.
Gerçekte, herhangi bir düzeltici etkisi olmayan bir vergi koymak çok güçtür, çünkü tahsil edilen paranın niteliği vergi yükünde eşitlik sağlanmasını olanaksız kılar Bu nedenle, gerçek yapılarda değişiklik ve özveride eşitsizlik kaçınılmazdır. Öte yandan, vergi, yükümlüde farklı tepkiler uyandırır. Fiyat içinde alınan vergi, talep hacminde ve talep yönelişinde bir değişikliğe yol açabilir; yansıtılması olanaksız vergiyse, üreticinin ve satıcının yükünü artırarak, onların gelirini azaltabilir. Vergi, bazı kesimlerin etkinliğini ve bireylerin davranışlarını değiştirebilecek bazı tepkilere de yol açabilir.
Vergilendirmenin ve kamu mâliyesinin ulusal zenginliğin büyük bir bölümünü temsil etmeye başlamasından bu yana, vergide katı tarafsızlık anlayışı tümüyle bırakılmış bulunmaktadır. Bununla birlikte, tarafsızlık kaygısı büsbütün yok olmuş değildir. Kamu mâliyesi büyük kitlesiyle üretim koşulları üzerinde fiilen kesin bir etkiye sahip olduğuna göre, gelir ve giderlerin aşırı bir dengesizlik doğurmayacak bir biçimde düzenlenmesine çalışmak her zaman için olanaklıdır. Nitekim, KDV’nin (Katma değer vergisi) başarısı, onun tarafsızlığından kaynaklanmaktardır.