TAVUKÇULUK a. Tavuk ve kümes hayvanı yetiştirme ve/ya da satma işi.
—ANSİKL. Modern tavukçuluk yüzlerce, binlerce hayvan alan üretim birimlerinde yapılır; buralarda aynı yaşta sürülerle ya da, bir ya da birkaç tavuk bir kafeste olmak üzere kafes takımlarında yetiştirilir, tahıl (buğday, mısır, arpa), bitkisel küspe (soya, yerfıstığı, kolza, ayçiçeği), hayvansal un (et, balık), madensel maddeler ve vitamin karışımından oluşan karma yemlerle beslenir.
Yetiştirme yöntemlerindeki gelişme, üretim birimlerinde işbölümü ve uzmanlaşma yarattı. Islah tavukçuluğu damızlıkların ıslahıyla zooteknik performansların yükseltilmesini sağlar. Çoğaltma tavukçuluğu, ıslah edilmiş havyanlar kullanarak, elden geldiğince çok sayıda ve homojen döller elde etmeye ve bunlarla kuluçkalık yumurta ya da civciv üretmeye çalışır. Kuluçkacılar ya da yarka üreticileri, yapay kuluçkalarına yoluyla, ıslah ya da çoğaltma tavukçuluğuyla elde edilen yumurtalardan yarka üretir, bunları çiftçilere ya da tavuk çiftliklerine satarlar; onlar da bunları et tavuğu ya da yumurta tavuğu olarak yetiştirip büyütürler.
Bu çalışmalarla tavukçuluk, kasaplık et ve süt üretiminden sonra, tarımsal gelir kaynakları arasında üçüncü sırayı alır.
Amatörlerce yapılan ve “sportif" denen bir başka çeşit tavukçuluk daha vardır ki, tavukların dış görünüşüyle (biçim, boy, bezek, renk vb.) ilgilenir ve onları sergileme amacı güder.
•
Türkiye'de tavukçuluk, 1960'lı yılların ortalarına kadar yerel gereksinmeyi karşılamaya yönelik, ilkel yöntemlerle ve bir yan uğraş olarak yapılan “köy tavukçuluğu” biçiminde sürdürüldü. Modern tavukçuluğa geçiş 1970’lerde kentleşmenin hızlanmasına ve nüfus artışına bağlı olarak et ve yumurta talebinin artmasıyla başladı ve yeni kurulan modern ve büyük tavuk çiftlikleri, daha çok, İstanbul, İzmir, Bursa gibi büyük kentlerin çevresinde yoğunlaştı. Tavukçuluktaki bu yapı değişikliği, 1980'lerin başında, iç pazarın yanı sıra Ortadoğu ülkelerine de tavuk ve tavuk ürünleri satışının başlamasını sağladı. Bu gelişmeler sonucunda, Türkiye'nin tavuk varlığı 1960'ta 27 milyon iken, 1970'te 32 milyona, 1991'de 139 milyona ulaştı. Buna bağlı olarak yumurta üretimi de arttı, aynı yıl 7,7 milyar taneye çıktı. 1992’de 4 milyar TL değerinde yumurta dışsatımı, 5 milyar TL değerinde damızlık kümes hayvanı dışalımı yapıldı.
Kaynak: Büyük Larousse