THOMAS Aquinas (aziz), İtalyan tanrıbilimci ve kilise bilgini (Roccasecca şatosu, Aquino, Frosinone eyaleti, 1225 - Fossanova manastırı 1274). Ailesi tarafından önemli bir kültür merkezi olan Cassino Dağı’ndaki benedikten manastırına gönderildiyse de bu manastır çevresinden çıkarak öğrenimini Napoli Üniversitesinde sürdürdü. Bu kentte dominikenler tarikatıyla ilişki kurdu. Daha yeni kurulan bu tarikat, manastırların tersine, incil'i yaymak amacıyla üyelerini dünyaya yöneltiyordu. Ailesinin karşı çıkmasına rağmen 1245’te Paris'e gitti ve Albertus Magnus' tan ders aldı. O sırada yunanca derslerinin öncülüğünü yapan Albertus Magnus, Aristoteles’i “Latinler için anlaşılabilir" bir duruma getirmeye çalışıyordu. Thomas Albertus Magnus'u Köln'de de izledi, iki kez Paris'te (1252-1259, 1269-1272) ve bu arada birçok İtalyan kentinde sürdürdüğü üniversite hocalığı, Napoli'de tamamlandı (1272-1274). Dersleri, doğaya değer vermeyen ve aklı kuşkuyla karşılayan bir augustinusçuluktan esinlenen öteki tanrıbilimcilerin şiddetli tartışmalarına yol açtı. Hıristiyan bilgi ve dindışı bilgi olarak İki bilgi tipi arasında bir kopukluğu ne kadar reddediyorsa, tanrıbilimin aşırı vesayetine karşı aklın özerkliği ilkesine o kadar önerp veriyordu. Bu sert tartışmanın, insan doğasının keşti ve insanın aklına, gücüne ve saygınlığına güven gibi, doğa ve aklın bu özerkliği içinde, insanla Tanrı'nın ilişkisi sorununu ortaya koyan önemli bir amacı vardı. Böylece, zaman ve tarih içinde bir yaratılış tanrıbilimi ortaya çıkıyordu. Aziz Thomas Aquinus, uzman olarak çağrıldığı II. Lyon konsili'ne (XIV. kiliseler konsili, 1274) katılmak üzere yolculuktayken öldü.
1277'de yayımlanan ve "zamanımızın yanılgılarına karşı" başlığını taşıyan 119 maddelik uzun bir syllabusla birçok görüşü eleştirilen Thomas Açuinus, ancak 1323 te azizleştirilince saygınlığına kavuştu. 1567'de kilise bilgini ve 1,880'de papa Leo XIII tarafından katolık üniversite, akademi, kolej ve okulların koruyucusu ilan edildi. Felsefe, kutsal kitaplar ve tanrıbilimle ilgili birçok yapıtı içinde, pagan felsefe lere karşı hıristiyan inancın genel bir sergilenmesi olan Summa contra gerilileş (Paganlara karşı özetleme kitabı, 1258 -1264) ve özellikle Summa Iheologiae (Tanrıbilim özetleme kitabı, 1266'ya doğr - 1273’e doğr.) adlı ikisi seçkin bir yer tutar. Anıtsal ve ustaca yazılmış bir'inanç açıklaması olan ve değeri bölümlerdeki ayrıntıdan çok genel eklemlenmeden kaynaklanan Summa Iheologiae katolik tanrıbılimın en önemli kitaplarından biridir.

—ikonogr. Sassetta (Vatikan), Fra Carnevale (Poldi Pezzoli müzesi, Milano) ve Gentlı Justus (Louvre), azizi betimleyen resimler yaptı. Andrea da Firenze’nin Floransa'daki S. Maria Novella kılısesı’ndekı bir freskinde, Pisa’dakı S. Caterina’da bulunan XIV. yy.'dan kalma bir büyük panoda ve XV. yy.'da Gozzoli'nin yaptığı bir başka panoda (Louvre), azizin Triumphus'u konu alındı. Fra Angelica aziz Thomas'ı birçok kez canlandırdı: S. Marco manastırımda ve Vatikan'daki Nicolaus V capellası’nda (burada aziz Kilise bilginleri arasında görülür). Ayrıca aziz, Raffaello' nun Disputa del Sacramento adlı freskinde de yer alır.