Arama

Vilhelm Thomsen - Tek Mesaj #2

Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
13 Ağustos 2015       Mesaj #2
Safi - avatarı
SMD MiSiM
Ad:  wilhelmthomsen1.jpg
Gösterim: 2463
Boyut:  55.4 KB

THOMSEN
(VIlhelm Ludvig Peter), da nimarkalı dilbilimci, türkolog (Kopenhag 1842 - ay, y, 1927), Kopenhag Üniversite si filoloji fakültesi’nl bitirdi (1867). Germen dillerinin fin-lap dilleri üzerindeki etkisiyle ilgili doktora tezi (1869) ona Berlin Akademisinin Boppödülü'nü kazandırdı. Dillerin birbirinden sözcük alışının kurallarını saptayan tez, dilbilimin bu konuyla ilgili dalını kurmuş vş düzenlemişti. Kopenhag Üniversitesinde doçent (1871), profesör (1875), ordinaryüs profesör (1887) oldu. Danimarka Bilimler akademisinin başkanlığına seçildi (1909). Bildiği 16 dille ilgili türlü konular üzerinde özgün araştırmaları (Roman dillerinin sesbilgisi [1875], Ari dillerindeki a ve damak sesleri [1877), Hindistan'daki Munta-Santali dilleri [1892], Eski Anadolu'daki Lykia dilinin sözdizimi [1899), Etrûsk dilinih Kuzey Kafkas dilleriyle akrabalığı [1899] vb.) vardır. Türkolojiye en önemli katkısı ise göktürk yazısını çözerek Orhon yazıtlarını ilk kez okumuş olmasıdır (1893). Bu çalışmasında Fin-Ugur kurumu ve Rus akademisinin yayımladıkları tıpkıbasımlardan (1892) yararlandı. Tıpkıbasımlarda Kül Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarının üzerindeki kısa Çince metinler de yer alıyordu. Thomsen önce 38 harf kullanılmış olduğunu, yazının yukardan aşağı doğru yazıldığını, sözcüklerin üst üste iki noktayla ayrıldığını, sütunların sağdan sola dcğru dizildiğini saptadı. Çok yinelenen bir harfin, i sesini verdiğim belirledi; türkçenin yapısına dayanarak öteki seslileri ortaya çıkardı. Sık yinelenen bir sözcüğün " rrîjf»tanrı" olduğunu anladı. Çince metinden yararlanarak Tigin" ve " fcrüf-Türk" sözcüklerini söktü. Bu ilk adımlardan sonra tüm yazıtları okumayı başardı. Buluşunu Danimarka Bilimler akademisi’ne sunduğu Ddchitfrement des inscriptions de TOrkhon et de l'iönissei, notices prdliminaire (Orhon ve Yenisey yazıtlarının çözülmesi, giriş notları, 1893) adlı bildirisiyle bilim dünyasına duyurdu. Daha sonra yayımladığı inscriptions de TOrkhon dâchiffrdes (Çözülmüş Orhon yazıtları, 1896) adlı yapıtı çağdaş türkotojinin en önemli adımlarından birini oluşturdu.
Kaynak: Büyük Larousse