TOLMAN (Edward Chace), amerikalı ruhbilimci (West Nevvton, Massachusetts, 1886 - Berkeley 1959). Purposive Behavior in Animals and Men (insanlar ve hayvanlarda amaçlı davranış) [1932] adlı temel yapıtında amaç kavramından insanda olduğu kadar hayvanda da vazgeçilemeyeceği düşüncesini savundu. Davranışı etkileyen önemli sayıda değişken betimledi. Bunlar arasında bazıları gözlemlenebilir, örneğin fizyolojik kökenli dürtüler, kalıtım, olgunluk ve önceki uygulamanın sonucu gibi bazıları da gözlemlenebilir verilerden yola çıkılarak ruhbilimci tarafından çıkarsanan ara değişkenlerdi Böylece Tolman, ara değişkenlere ya da koşullu kavramlara ("hypothetical constructs") verilen rolü önemsiz bir rol olarak gören behaviorculara karşı çıktı ve bilişçiliğin habercisi oldu.