TOMANBAY (Halep 1473 - Kahire 1517), Mısır Memlukları'nın son hükümdarı (1516-1517). Sultan Kansu Gavri'nin yeğeni. 1516-1517 Türk - Mısır savaşı başlayınca OsmanlIlarla çarpışmak için ordusunun başında Suriye' ye giden amcasının yerine Kahire’de saltanat vekili olarak kaldı. Kansu Gavri'nin Mercidabık savaşı'nda (1516) ölmesi üzerine “Meliküleşref" unvanıyla memluk hükümdarı ilan edildi. Mısır'ı savunmak için gerekli önlemleri almaya başlayan Tomanbay, 10 bin kişilik bir kuvveti Canberdi Gazali komutasında Gazze üzerine gönderdi. Ancak, mısır ordusunu buyruğundaki Hanyunus denen yerde karşılayan Hadım Sinan Paşa, onları burada büyük bir bozguna uğrattı (1517). Daha sonra Sina çölünü geçen Yavuz Sultan Selim yönetimindeki türk ordusunun üzerine yürüyen Tomanbay, yapılan Ridaniye savaşı' nı (22 ocak 1517) yitirerek kaçtı. Ancak, bir süre sonra çevresine topladığı 10 bin kişiyle osmanlı egemenliğine giren Kahire'yi bir gece baskını sonunda ele geçirmeyi başardıysa da bunun üzerine yapılan şiddetli sokak savaşlarıyla kent yeniden Türkler'ce teslim alındı; kaçan Tomanbay yakalandı ve Kahire meydanında idam edildi. Böylece 267 yıllık memluk sultanlığı sona ererken, tüm Suriye ve Mısır da osmanlı topraklarına katıldı.