TURHAN (Mümtaz), türk sosyolog ve psikolog (Erzurum 1908-istanbul 1969). 1928'de devletçe Almanya'ya gönderilerek Berlin ve Frankfurt üniversitelerinde psikoloji öğrenimi gördü; Frankfurt Üniversitesi'nde felsefe doktorası verdi (1935). İstanbul Üniversitesi edebiyat fakültesi’nde asistan (1936), doçent (1939) oldu. Bu dönemde Geştalt okuluna bağlı kalarak deneysel psikoloji konulan üzerinde durdu: Aydınlık gradyanlarının mekânı tesirleri, 1970 (Über Râumliche VVİrkungen von Helligkeıts Gefâllen, Psychologishe Forschung 1936). Cambridge Üniversitesi'nde ikinci doktora tezini hazırladı (1944-1948): Kültür değişmeleri, 1951 (A study of Cultural Change, with Special Reference to Turkey 1948). Edebiyat fakültesinde profesör (1951), Tecrübi psikoloji kürsüsü başkanı (1952) oldu. Kültürel antropolojiyle ilgilendiği bu dönemde kültürde değişen ve değişmeye karşı koyan güçleri yerinde gözlem yöntemiyle araştırdı: Kültürde değişen ve değişmeye mukavemet eden unsurlar (1956), Teknik değişmelerin sosyal tesirleri (1956). Milliyetçi muhafazakâr görüşlere bağlı kalarak eğitim, batılılaşma, laiklik, atatürkçülük konuları üzerinde geniş biçimde durdu: Maarifimizin ana davaları (1954), Garplılaşmanın neresindeyiz (1958), Toprak reformu ve köy kalkınması (1964), Atatürk ilkeleri ve kalkınma (1965)