SCHUMANN (Robert), alman besteci (Zvvickau 1810 - Endenich, Bonn yakınında, 1856). Çok kültürlü bir yayıncının oğluydu, 1817'de ilk piyano derslerini annesinden aldı ve daha 12 yaşında bestelemeye başladı. Edebiyat ve müzik arasında kararsız, yalnızlıktan hoşlanan, melankoliye yatkın ve aşırı romantik bir yaradılıştaydı; 1828'de bir yandan Leipzig Hukuk fakültesi'ne devam ederken, bir yandan da piyanist F. VVİeck'ten ders almaya başladı. Kendi bulduğu bir mekanizma ile çalışmak yüzünden (1831), sol elini kullanamaz duruma geldi. Babasının ölümü ve Ernestine von Fricken'e âşık olması üzerine, bir sinir depresyonu geçirdi (1833). Ancak hemen ertesi yıl kendini toparladı ve Neue Zeitschrift für Musik’i kurarak bu dergide Berlioz, Mendelssohn, Liszt, Brahms vb. gibi büyük romantiklerin yapıtlarını incelemeye ve tanıtmaya başladı. 1835'te piyano öğretmeninin kızı ve yetkin bir piyanist olan Clara VVİeck’e tutulduysa da, 1840'a kadar beklemek zorunda kaldı ve babasının razı olmamasına rağmen o yıl genç kızla evlendi. Mücadele, bunalım ve umutsuzluk yıllarından sonra, Dresden'e gittiği 1844 yılına kadar süren sakin ve huzurlu bir dönem başladı. O yıl tekrar hastalandı, daha kötümser oldu, manyak davranışları yüzünden çalışmaları aksadı. Oğlu Emilin ve 1843'te Leipzig konservatuvarı'ndaki piyano ve kompozisyon sınıfını kendisine bırakan dostu Mendelssohn’un ölümüyle (1847), zaten bozuk olan manevi ve ruhsal durumu büsbütün bozuldu, Düsseldorf kentinin müzik yöneticiliğine atanmasına (1850), rağmen, kendini ispritizmaya verdi ve gitgide delirdi. Genç Brahms’ın dostluğuna ve desteğine (1853) rağmen, 27 şubat 1854'te intihara kalkıştı ve ölünceye kadar Endenich akıl hastaları kliniği'nde kaldı.
Yapıtları iki büyük döneme ayrılmaktadır. 1829-1844 arasında ilk göze çarpan çok sayıdaki piyano parçalarıdır. Kısa süitler biçiminde düzenlenen bu parçalar, içtenlikleri, şiirsel ve lirik nitelikleriyle bestecinin kişisel ve romantik üslubunu yansıtırlar. Variationen ûber "Abegg" (1830), Kelebekler (1831), Karnaval (1835), Phantasiestücke (1837), Senfonik etütler (1837), Kinderszenen (1838), Hümoresk (1838), Fantasiestücke (1838), Novelletten (1838) vd. Bu yapıtlarda Jean-Paul ya da Hoffmann gibi yazarların etkisinin yanı sıra bestecinin daha o zamandan hastalanmaya başladığını gösteren belirtiler de yer alır: çoğunlukla iki hayali kişinin (hayalci Eusebius ile enerjili Florestan) karşıtlığıyla simgelenen kişilik ikileşmesi, hezeyanlar, hummalı ajitasyon vb. 1840 yılında ise Schumann tersine liede ağırlık verdi ve bu türü aynı coşku, aynı ateşli tutkuyla işleyerek ortaya koyduğu kısa fakat son derece etkili parçalarda piyanoya ne Beethoven ne de Schubert’te görülen bir öncelik tanıdı. Liederkreis ve Myrthen'in yanı sıra çevrimler arasında en önemlileri Frauenliebe" und beben (Chanisso’nun şiirleri) ve Şair" aşkı' dır (Dichterliebe, Heine). 1841'den başlayarak müzikçi, ufkunu genişletmek ister gibi piyano konçertosunun birinci bölümünü, birinci senfonisini ve sonradan dördüncü senfoni olacak senfonisini besteliyor ve oda müziği repertuvarını üç yaylı sazlar dörtlüsü, piyanolu dörtlü ve piyanolu beşli gibi yapıtlarla zenginleştiriyordu (1842). 1844 -1853 arası ayrı bir dönem olarak ele alınabilir. Bu dönemde hastalığın ilerlemesiyle birlikte, estetik anlayış üslup ve müzik dilinde de büyük bir gelişme görüldü. O güne kadar alışılmış yollara sapmayan bir şair olarak kendini ortaya koyan Schumann bu dönemde de alışılmış kalıplarla (sanat biçimi) ya da yeniklasik bir kontrapuntoyla yetinmek zorunda kalır. Buna örnek olarak pedallı piyano ya da org için B.A.C.H. üzerine altı fûg (1851) ya da piyano keman için iki sonatı gösterilebilir. Son yıllarda müziği, daha çok durgun ve yinelemeli bir anlayışa yönelirken, güçsüz bir duygusallığın etkisi altında felce uğramış gibidir (Messen ve Requiem, 1852; keman konçertosu ve piyano için Gesange der Früne, 1853). Schumann'ın ayrıca koro için ya da lirik birçok yapıtı (a cappella korolar, Das Paradies und die Peri (1841-1843), Manfred ve Requiem für Mignon, 1849; Der Ftose Pitgerfahrt, 1851; Szenen ans Goethes Faust, 1844-1853 ve 1849'da tamamlanan Genoveva operası) ve orkestra yapıtları dş (dört senfoni; piyano, viyolonsel ya da keman konçertoları; korno ya da piyano için Konzertstücke vd..) vardır. Besteciliği kendi kendine öğrenen Schumann, ne Meldelssohn kadar parlak bir orkestralamacıydı, ne de büyük soluklu temaları rahatça geliştirebiliyordu; bu yüzden en iyi yaratıcılık döneminin içtenlikli yapıtları (piyano, oda müziği, lıeder), daha çok olağanüstü esinleri ve alman edebiyat ve müzik fantastiğinden taşıdıkları yankıyla etki uyandırırlar.