SOĞURUCU a. Kim. ve Fiz. Soğurma özelliği gösteren madde
—Bot. Soğurucu
ya da emici kıllar,
köklerin alt ucunda kılıf halinde toplanmış üst- deri hücreleri. (Her bir emici kıl, çok büyük kofullu ve ince pektoselüloz çeperli bir hücredir ve sayıca çok fazladır [cm2'de 200
ila 2000
]; çok büyük yüzeyleri sayesinde [kimi zaman tek bir bitki için onlarca metre kare] topraktan suyun ve mineral tuzların soğurulmasını kolaylaştırırlar. Ömürleri birkaç günle birkaç hafta arasında değişir. Kökün büyümesi sırasında en eskiler yozlaşırken yenileri yüksükten uzak olmayan uç yakınında gelişir; fakat bu gelişme, kök ekseninin uzamasından dolayı kopmamak için büyüme bölgesinin dışında gerçekleşir.)
—Elektrotekn. Dalga soğurucusu,
hatlar üzerine seri bağlanan indüktans bobinlerinden ya da toprak hattına paralel bağlı sığalardan oluşan ve şebekeyi aşıngerilimle- re karşı korumaya yarayan aygıt. (Hareketli dalgaları ve salınımlan değişikliğe uğratır.)
—Isıt, havld. ve Isıbil. Bir güneş toplayıcısının, ışımayı soğuran ve içinden ısıtılacak akışkanın geçtiği yalıtılmış arka yüzü.
—Kim. müh. Bir gaz karışımı içindeki kimi bileşenleri ayırmaya yarayan aygıt. (Eşanl. SOĞURMA KOLONU.)
[Bk. ansiki.
böl. Petr. san.]
—Nük. müh. Birtakım parçacıkları (örneğin nötronlar) ya da ışımaları (y, X ışınları) soğurmaya yarayan malzeme ya da ekran.
—Polim. ve Tekst. Makromoleküllü malzemeleri (plastik maddeler, elastomerler, tekstil elyafı) morötesi ışınımların bozucu etkilerine karşı korumak üzere bu maddelere katılan ürün. (Bk. ansiki. böl.)
—Soğut, san. Soğurmalı bir soğutma makinesinde, gaz halindeki soğutucu akışkanın soğuran bir çözelti içinde çözündüğü bölüm. (Eşanl. ABSORPLAYICI.)
—Pedol. Soğurucu kompleks,
soğurucu gücü toprağın organik ve mineral koloitlerinin (humuslu maddeler, killer, demir, alüminyum hidroksitler) tümü; bunların özellikleri soğurma gücü’
nü belirler. (Yüzeylerindeki güçlü negatif yükleriyle bu koloitler, toprak, iç çözeltisi ve bitkiler arasında, kalsiyum ve potasyum iyonları gibi besleciyi mineral elementler için değiş tokuş kaynaklarıdır. Toprağın kimyasal özellikleri ve verimliliği soğurma gücüne bağımlıdır.)
—ANSİKL. Petr. san. Gaz, en ağır bileşenleri giderilecek nemli doğal bir gaz ya da hidrojensülfürü ile karbondioksidi uzaklaştırılacak asitli doğal bir gaz olabilir. Birinci durumda gaz, soğurma kolonunda soğurma yağı içinde ters akımla dolaştırılır; böylece kolonun üst bölümünden kuru gaz, alt bölümünden soğurulmuş çeşitli hidrokarbonlar bakımından zengin bir yağ elde edilir; hidrokarbonlar daha sonra yeniden buharlaştırılır. İkinci durumda gaz bir etanolamin çözeltisi içinden geçirilir.
—Polim. ve Tekst. Makromoleküllü bir malzeme, morötesi ışınımların etkisi altında kaldığında, bu malzemenin yapısında yer alan kimyasal gruplardan bazıları fo- tonları soğurarak daha yüksek enerjili bir duruma geçer (uyarılmış durum). Böylece soğurulan enerji ya değişik biçimlerde geri verilir ya da malzemede çeşitli kimyasal dönüşümlere (buna bozunma denir) yol açar. Bozunmayı önlemek üzere malzemeye, ışınımlarla taşınan enerjiyi soğuran ve bu enerjiyi bozunmaya yol açmayacak biçimde geri veren (örneğin ısıl) çeşitli katkı ürünleri katılır. Soğurucu olarak kullanılan maddelerin en önemlileri, fenoller ve sinamik asidin türevleridir.
Kaynak: Büyük Larousse
