SULANDIRMA a. Sulandırmak eylemi.
—Hidr. bağl. Islak yöntemle gerçekleştirilen çimento üretiminde kili ve kirteçtaşını su içinde katı asıltı haline getirmeye dayanan işlem. || Sulandırma havuzu, sulandırma işleminin gerçekleştirildiği aygıt.
— Su içinde asıltı haline getirilecek maddelerin mekanik ve pnömatik olarak karıştırıldığı büyük tekne.
—Homeopat. Hayvansal, bitkisel ya da madensel kökenli bir ilacın derişiminin, başlangıçta etkin olmayan bir ortamda gittikçe azaltılmasını ve böylece sonunda ilacın etkinlik kazanmasını sağlayan işlemlerin tümü. (Bk. ansikl. böl.)
—Şekere. Şurubu sulandırmak, fazla pişmiş şurupları, reçelleri, su katarak daha akışkan hale getirmek.
—ANSİKL. Homeopat. Homeopatiye özgü bir ilaç hazırlama yöntemi olan sulandırma, homeopatik ilaca özgün iyileştirici özellikler kazandıran son derece düşük dozların kullanılmasına olanak verir.
Fransa'da resmen tanınmasından bu yana homeopatik ilaçlar 1965 tarihli Preparations homdopathiques de la Pharmacopde française'e (Fransız farmakopesinin homeopatik reçeteleri) göre hazırlanmaktadır. Başka bir deyişle, ilaçların hazırlanış teknikleri burada tanımlanan ve Hahnemann tarafından titizlikle belirtilen biçimlere mutlaka uymak zorundadır. Resmi transız kodeksi tarafından da yalnız Hahnemann'ın öngördüğü biçimde ayrı şişelerde art arda sulandırma yöntemini kabul etmektedir; tek şişe yöntemini uygulayan Korsakov sulandırması yasal olarak geçersiz sayılmıştır; bazıları bunun yanlış olduğu görüşündedir.
Bir ana tentür'den ya da sıvı evreye geçmeden önce laktozla uzun süre ezilerek işlem görmüş katı bir maddeden yapılan her ilaç latince adıyla gösterilir (bu adlandırma uluslararası kullanımı kolaylaştırır) ve bu adın sonuna sulandırmanın oranını gösteren bir işaret ve ilaçtan kaç tane kullanılacağı eklenir: ilacın sayısı ve DH ya da X (Hahnemann ondalığı) ya da CH (Hahnemann yüzdeliği). Buna göre örneğin yüzdelik Vinci boğanotu sulandırması: Aconitum napellus 1 CH; ondalık 3'üncü altın çubuk sulandırması: Solidago virga aurea 3 DH; yüzdelik 9'uncu kargabüken sulandırması: Nux vomica 9 CH olarak yazılır.
Sulandırmalardan önce bir dizi yeni, tamamen temiz, suda yıkanmış ve kurutulmuş, tıkaçlı ve istenen sulandırmaya uyan numarayı taşıyan şişe hazırlanır: örneğin bir 7'nci yüzdelik için 7 şişe. Vinci şişeye ilaç hammaddesinden tartı ile bir kısım konur ve bu madde hacim olarak 100 kısım, eğer bitkisel bir ana tentür sözkonusuy- sa, 70 °’lik alkolle tamamlanır; şişe kapatılır ve en az 100 kez çalkalanır; tekdüze bir dağılımı bu çalkalama sağlayacaktır. Sulandırma ve çalkalama işlemleri ilacın dinamikleşme1 sini sağlar. Böylece bir Vinci yüzdelik (1 CH) elde edilir. 2’nci yüzdeliği hazırlamak için 1 'inci CH'den bir hacim alınır ve çözücünün 99 kısmıyla karıştırılarak 100 kez sallanır; böylece 2'nci yüzdelik elde edilir ve 7'nci şişeye dek aynı şekilde devam edilir: bu şişede ise istenen 7'nci yüzdelik bulunmaktadır.
Ondalık sulandırmalarda da işlemler aynıdır, ancak ölçek ondalıktır. Bu işlemlerle ulaşılan sulandırmalar hakkında bir fikir sahibi olmak için, bir 3’üncü CH'nin (kuramsal olarak) 1-10-6'ya, yani bir milyonda bir sulandırmaya ve bir 9’uncu CH'nin V1O~10, yani milyar kez milyarda (18 sıfır) bir sulandırmaya tekabül ettiğini anımsatmak yerinde olur.
Hazır olarak satılan sulandırmalar 9'uncu CH'ye (dahil) kadar gider. Bunun ötesinde, 30’uncu CH’ye (dahil) kadar giden (Fransa’da izin verilen sulandırma sınırı) ve ancak tıbbi reçeteye dayanılarak hazırlanan sulandırmalar sözkonusudur. 9'uncu CH, Avogadro sayısına dayanılarak seçilmiştir. Bu şekilde hazırlanan sıvı sulandırma, etkin kısım olarak, istenen ilaç biçiminin yapısına girer; genellikle, hem homeopat hekimlerin hem de hastalarının beğenisine uygun olarak, sakaroz ve laktoz karışımından oluşan tanecik ve küre- ciklere emdirilir, fakat içilebilir damlalar da hazırlanabilir. Katı maddelerin ezilmesiyle de toz ya da kaşeler elde edilir. Ayrıca, eğer gerek duyulursa, sulandırma, kullanılan tüm ilaç biçimlerinin bileşimine girebilir: fitiller, komprimeler, şuruplar, içilebilen ya da şırınga edilebilen ampuller, pomatlar, kremler vb.
Kaynak: Büyük Larousse