Joseph Proust

Joseph Proust (1754 - 1826)
MsXLabs.org

Joseph Louis PROUST, Fransız kimyageri (Angers 1754-1826), Sabit Oranlar Kanunu'nu (bak. Sabit Oranlar Yasası (Proust Yasası)) ortaya koyan bilim adamıdır.
Bir eczacının oğluydu, orta öğretiminin ardıdan babasının eczanesinde çalışmaya başladı. Ardından eğitimini sürdürmek istedi ve 1774'de Paris'e gitti, Rouele’in öğrencisi oldu. Eczacılık ve kimya öğrenimini birlikte gördü. İki yıl sonra Salpetriere Hastahanesi başeczacılığına getirildi ve ve ilk araştırmalarını yayımlamaya başladı. 1778′de IV. Carlos’un çağrısına uyarak İspanya’ya gitti, Segovia Topçu okulunda kimya öğretmeni oldu, Vergana’daki Real Seminario Patriotico Vascongado’da kimya dersleri verdi. 1780′de Paris’e döndü ve beş yıl süreyle Fransız fizikçi Jean François Pilâtre de Rozier’in yanında kimya profesörlüğü yapmaya başladı. İdrar, fosforik asit ve şap üstüne incelemeler yaptı, balonlarda seyreltik havanın yerine hidrojenin kullanılması üstünde çalıştı, ayrıca Pilâtre de Rozier ile işbirliği yaparak bir balonla uçmayı başardı (1784).
1786′da yeniden İspanya’ya gitti, dersler verdi, jeoloji ve mineroloji alanlarında araştırmalar yapmaya başladı ve Madrid’de kral IV. Carlos’un laboratuvarını yönetti; bu sırada üzümden şeker elde etti. 1806′da Fransa’ya döndü. Kıta ablukası sırasında Napolyon ona bir şeker fabrikası kurması için önemli bir para teklif etti, fakat Proust bu teklifi kabul etmedi.
1817'de tüm çalışmalarını bıraktı ve doğduğu şehir olan Fransa'nın Angers kentine yerleşti. 1819 yılında Legion d’honneur nişanını aldı. 1820 yılında Kral XVIII. Louis tarafından emekli aylığı bağlandı.
Kimyasal analizin kurucularından olan Proust, kaynağı ne olursa olsun, suyun bileşiminin değişmediğini ispat ederek, 1799 yılında, kendi adını taşıyan Sabit Oranlar Kanunu’nu ortaya koydu. Berthollet ile bu konuda giriştiği uzun bir tartışmada (1801-1808), kimyasal türlerin bileşiminin mutlak şekilde değişmez olduğu ilkesini savundu ve sonunda düşüncesini kabul ettirdi. Bileşiği oluşturan elementlerin belirli kütle oranlarında birleştiklerini bulan Proust, bugün "Sabit Oranlar Yasası" olarak bilinen yasa için aşağıdaki tanımı yapmıştır:

"Bir element, başka bir elementle birleşerek bileşik oluşturduklarında bileşik içindeki elementlerin kütleleri oranı sabittir."

Buna göre; bir bileşiğin örneğin suyun 18 gramında 16 gram oksijen varken geri kalan 2 gramı hidrojendir. 9 gram su alınırsa bunun 8 gramı oksijen ve 1 gramı hidrojendir. Bu oran suyun ne şekilde elde edilmiş olursa olsun kesinlikle değişmez. 3 gram magnezyum ile 2 gram oksijenin tepkimesinden 5 gram magnezyum oksit (MgO) elde edilirken, 1 gram magnezyum ile 4 gram oksijenin tepkimesinden 5 gram (MgO) elde edilmez.

Derlemedir.

MsXLabs Üye Girişi