PEYGAMBER a. (fars. peyğam, haber, ve ber.veren'den peyğam-ber).
1. Tanrı' nın buyruklarını insanlara bildiren, ileten kimse; elçi, resul, nebi, yalvaç.
2. Hazreti Muhammet. (Bu anlamda büyük harfle başlatılır.) [Bk. ansikl. böl.]
3. Peygamber ağacı - peygamberağaci. || Peygamber çiçeği -PEYGAMBERÇİÇEĞİ || Peygamber gibi, herkesin iyiliğini isteyen, kötülük düşünmeyen kimse için kullanılır Peygamber gibi adam. || Peygamber öküzü, anlayışı kıt, vurdumduymaz, ahmak (yörs.)

—ANSİKL İsi. Farsçada "haber getiren" anlamındaki "peygamber" ya da “pe- yamber" sözcüğünün Kuran ve hadislerde geçen arapça karşılığı “nebi” (haberci) ve "resul"dür (elçi). Türkçede daha çok peygamber terimi kullanılır, ayrıca tekil olarak Peygamber, Hz. Peygamber ya da Resulullah (Allah'ın elçisi) denildiğinde özel olarak Hz. Muhammet kastedilir Bazı İslam bilginleri nebi ve resul sözcüklerinin eşanlamlı olduğunu belirtirlerse de, çoğunluğun benimsediği yaygın görüşe göre ister yeni bir din kurmuş ve kitap getirmiş olsun, ister önceki bir dini ve kitabı yaşatmakla görevlendirilmiş bulunsun, bütün peygamberlere nebi denildiği halde, resul terimi yalnızca yeni bir din kuran ve kitap getiren peygamberlere denir Buna göre Hz. Davut, Hz. Musa, Hz İsa, Hz. Muhammet hem nebi hem de resul Yakup, Yusuf, Süleyman, İsmail gibi peygamberler ise yalnızca nebidir Kuran'a göre Allah, her ümmete bir peygamber göndermiştir (XII, 47). Kuran' da bu peygamberlerin bazılarının adlan anılırken, kendilerinden söz edilmemiş bulunan daha başka peygamberlerin de bulunduğu belirtilir (IV, 164). Kuran'da şu 25 peygamberin adı geçer: Âdem, idris, Nuh, Hud, Salih, İbrahim, Lut, İsmail, İshak, Yakup, Yusuf, Eyüp, Şuayıp, Musa, Harun, Davut, Süleyman, ilyas, Elyesa, Zülkifl, Yunus, Zekeriya, Yahya, İsa, Muhammet.
Kuran'da adları geçen Lokman, Zülkarneyn ve Üzeyir'm peygamber mi yoksa veli mi oldukları konusu tartışmalıdır. Bazı İslam bilginleri de Tanrı'nın kendilerine melek ve vahiy göndermediği Musa'nın annesi (Kuran’da adı geçmeyen Yokebed) ile Isa’nın annesi Meryem'in de peygar ber olduklarını savunurlar.
İslam inancına göre peygamberlerin temel işlevleri zaman zaman yoldan çıkan, Hak dinlerini, kitaplarını ve peygamberlerini unutan, inkârcılık, müşriklik, putata- parlık gibi yanlış inançlara saplanan, iyilik ve erdemlerden uzaklaşan, insan onuruna yakışmayan ve Tanrı'nın hoşnutluğuna uymayan yanlış, kötü ve haksız işlerle kirlenmiş insan topluluklarını bütün bunlardan kurtararak inançta, ahlak ve yaşam biçiminde, toplumsal ilişkilerde en iyi ve en doğru yol ve yönteme çağırmaktır. Bu amaçla Tanrı bazı peygamberlere geniş içerikli kitaplar, bazılarına da daha küçük boyutlarda sayfalar (suhuf) göndermiştir. Peygamber Musa'ya gönderilen kitap Tevrat, Davut'a Zebur, İsa'ya İncil ve Hz. Muhammet’e ise Kuran’dır. Kendilerine suhuf gönderilenler ise Âdem, Şit, id'ris ve İbrahim peygamberlerdir. Bu kitaplar içinde Kuran'ın dışındakiler ya tümüyle kayboldukları ya da özgünlüklerine insan eli karıştığı ve değiştirildikleri (tahrif) için geçerli olmaktan çıkmıştır. Yalnız Küran değiştirilmekten kurtulduğu, günümüze dek özgün durumuyla geldiği ve bundan sonra da kaybolması ya da değiştirilmesi olanaksız bulunduğu için geçerli tek kitaptır; bundan böyle artık başka bir peygamber gelmesine de gerek yoktur.
Kuran'da Allah’ın birliği (tevhit), en çok ağırlık verilen konulardan biridir. Bu nedenle, "Üzeyir Allah’ın oğludur" diyen yahudiler ile “Isa Allah'ın oğludur" diyen hı- ristiyanlar Kuran'da şiddetle eleştirilir (IX, 30). İslam insancına göre, ilke olarak bütün peygamberler insandır. Ancak, Tanrı, onları seçkin kılmış, elçi olarak görevlendirmiş, kendilerine vahiy göndermiş ve onları bazı üstün ve olağanüstü niteliklerle donatmıştır. Akaid kitaplarında bu niteliklerin başlıcaları şöylece sıralanır: ismet (günahsızlık), emanet (güvenilirlik), tetanet (zekâ ve akıl), tebliğ i şeriat (Allah tarafından bildirilen dini ümmetine duyurma).