PRATİK sıf. (fr. pratıque).
1. TEORİK'e karşıt olarak, bir bilim dalının, bir bilginin uygulanmasını ilgilendiren, uygulamayla ilgili olan ya da doğrudan somut bir işlemi amaçlayan şey için kullanılır; uygula malı, tatbiki: Teori yeterli değildir, birtakım pratik bilgileri de öğrenmek gerekir.
2 Gerçekçi olan, ayağı yere basan, günlük yaşamın somut sorunlannı elden geldiğin ce çözebilen bir kimse; bu kimsenin düşünme biçimi için kullanılır: Pratik bir zekâsı olmak. Kendinizi bu kadar hayale kaptırmayın, biraz daha pratik olmaya ba kın.
3. Kullanım amacına her yönüyle uygun olan, her bakımdan verim sağla yan bir şey için kullanılır; kullanışlı: Küçük bir el çantası koskoca bir valize göre çok daha pratiktir. Küçük arabalar şehir trafi ğinde çok daha pratik oluyor.

♦ a.
1. Deneyimle, uygulamayla edinilen bilgi: İngilizceyi anlıyorum ama prati ğim eksik.
2. Pratikte, uygulamada.

—Fels. Kant'ın felsefesinde, ahlak buyrıı ğunun zorunlu bir sonucu olarak düşünü len ahlaksal tutum alanı. (Hiçbir sorunun ahlaksal tutum düzeyinde bir sonuç do ğurmadığı spekülasyon'un karşıtı.) || Marx'a göre insanın, toplumsal örgütlen meşine dayanarak doğayı dönüşüme uğ ratmasını sağlayan çalışma süreçlerinin tümü. (Bk. ansikl. böl.) || Deneysel pratik. belli bir toplumda, teknik pratik ile siyasal pratik arasındaki somut ilişki. || ideolojik pratik, bilincin kendine yönelik bir düşü nüş aracılığıyla, bir durumdan bir başka duruma geçmesi. || Kuramsal pratik, bilim kuramsal bir kopukluk doğuran belirli bir kavramsal çalışmayla, bir ideolojik ürünün (sanının) kuramsal bir bilgiye dönüşme si. || Siyasal pratik, toplumsal ilişkilerin ye ni toplumsal ilişkilere etkin dönüşümü. || Toplumsal pratik, belli bir toplumsal olu şum içinde diyalektik olarak birbirine bağlı pratiklerin karmaşık bütünü.

—ANSİKL. Fels. Marx'ta pratik kavramı, “doğal hukukun robinsonlukları" diye ni telediği ve insanı soyut bir biçimde, tarih dışında ve idealist bir tarzda ele alan da ha önceki görüşler (Ricardo'nun görüşleri gibi) karşısında yaşama koşullarının üre tim biçimine tanıdığı önceliği belirtir. Pra tik sadece üretim etkinliğine indirgenemez, iktidar ilişkilerini de içerir. Bu iktidar ilişkilerinde, örneğin kapitalist üretim tar zında görüldüğü gibi, burjuvazinin devlet iktidarı yansır. Eylemin kendisine yönelen eleştirel eylem sürecini de hesaba katma ya çalışarak marxçı pratik kavramını ta marnlayan Gramsci, pratiğin proletarya için sınıflar savaşımının bilincini, konusu nu ve ortadan kaldırılma savaşımını da oluşturduğunu ileri sürer.