MUKOZA a. (fr. muqueuse'den; lat. mu- cosus). Dokubil.
1. Bağdoku ve silindirik malpighi epitelyum hücrelerinden oluşan ve bazen üzerinde çok sayıda kabarık pa- pilla ve salgı bezi deliği bulunan oldukça kalın zar. (Mukozalar tüm sindirim kanalını, burun boşluklarını, bronşları, vb. kaplar.)
2. Embriyon dönemindeki bağdokusundan türeyerek hücrelerinin sabitleşmesiyle amipsi nitelikleri kalmayan ve hücre uzantıları birbiriyle ağızlaşan örtü dokusu. (Bu hücreler müsince [mukus] zengin yarı saydam bir madde salgılar ve bunu uzantılarının ağızlaşmasıyla oluşan boşluklar içinde biriktirir. Bu doku iribaşların kuyruğunda görülür ve başta denizanaları olmak üzere bazı omurgasızların vücut kütlesini oluşturur; ayrıca göbek kordonunda (VVharton peltesi) ve gözün camsı cisminde de bulunur. Erişkin bağdokusu bazen, miksomlarda (bağdokusu urları) olduğu gibi mukoza biçimine dönüşebilir.)
—Dokubil. Mukoza altı dokusu, özellikle sindirim kanalında bulunan ve derindeki kas tabakalarına göre mukozaya nispi bir devingenlik veren bağdokusu.
—Patol. Mukoza humması, eskiden tifo ve paratifonun hafif biçimlerine verilen ad. || Mukoza plakları, frenginin ikinci evresinde görülen lezyonlar. || Mukoza polipleri, sıkıldıklarında içlerinden yapışkan bir madde çıkan polipler.
—'Yet. Mukoza hastalığı, bir virüsten (togavirus) ileri gelen ve 6 ay ile 2 yaş arasındaki genç sığırlarda, kesilmez süreğen ishal biçiminde ve genellikle yer yer görülen hastalık. (Her zaman ölümcüldür.
Otopside sindirim sisteminde yaygın ülserlerin varlığı saptanır.) [Eşanl. VİRÜSLÜ SIĞIR İSHALİ.]
Kaynak: Büyük Larousse
