Tos Böceğigiller (Anobiidae)

Tos böceğigiller
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Ad: AnobiidaeSpec.png
Gösterim: 242
Boyut: 71.6 KB

Tos böceğigiller

Bilimsel sınıflandırma
- Alem: Animalia (Hayvanlar)
- Şube: Arthropoda (Eklem bacaklılar)
- Alt şube: Hexapoda
- Sınıf: Insecta
- Takım: Coleoptera (kın kanatlılar)
- İnfra takım: Bostrichiformia
- Üst familya: Bostrichoidea
- Familya: Anobiidae

Tos böceğigiller dünyada geniş bir yayılış göstermekte ve özellikle binalardaki ağaç malzemeye zarar yapmaktadırlar. Odunlarda rastlanan kurtçukların büyük kısmı bu familyaya aittir. Türlerin çoğu zararlıdır.Hem iğne yapraklı hem de yapraklı ağaçlarda genellikle diri oduna zarar vermekte, bazen öz odununa da zarar verebilmektedirler.
Bu familyaya giren en önemli kuru odun zararlıları Anobium punctatum (tahta kurdu) ile Xestobium rufovillosum ’dur. Ptilinus pectinicornis, Ernobius mollis bu familyadaki diğer önemli türlerdir.

Morfoloji
Larvaları küçük boyda, “C” şeklinde kıvrık vücutlu ve Scarabaeidae larva tipine çok benzer. Thorax segmentleri diğer segmentlerden daha büyük olup, sonuncu abdomen segmenti de kendinden önceki segmentlerden daha büyük boyda ve yapıdadır.

Erginleri küçük boyda, kısa ve silindirimsi görünüşte vücuda sahip, koyu renkli böceklerdir. Renkleri çoğu kez sarımsı ya da kahve rengidir.6 mm’yi geçen boyda olan türlerine ender rastlanır. Baş dikey olup, üsten prothorax tarafından gizlendiğinden görülmez. Antenleri 11 segmentlidir. Bunlar gözlerin ön kenarlarından çıkar ve anten çukurları birinci anten segmentinin uzunluğundan daha fazladır. Anten topuzu büyük ve serbest olan üç segmentten oluşur. Prosternum kısa; bacaklar kısa, ön ve orta coxa’lar küçük ve tarsus’lar 5 segmentli olup, özellikle 1.segment çok iyi gelişmiştir. Abdomen görülebilir 5 segmente sahiptir.

Yaşamı
Erginleri çok kısa süreli yaşarlar ve besin almazlar. Gerekli besin larva evresinde yağ dokusu olarak depolanır. Bu besinle, toplu iğne başı kadar bir uçuş galerisi açarak, pupa yatağını terk ederler ve çiftleşmeyi gerçekleştirirler. Yumurtalar uçuş deliklerinin civarına bırakılır; çünkü çıkacak larvalar bu uçuş deliğini kullanarak odunun derinliklerine girebilirler.

Larvaların aylar süren gelişmesi sırasında, odunlarda galeriler açarak beslenilir. Yapı ve depo malzemesi olarak kullanılan her çeşit odunu, sünger gibi delerek büyük zarara neden olurlar. Bağırsaklarındaki bakteri ve mantarlarla selülozu değerlendirirler. Yumurtaların yüzüne bulaştırılan spor ile, bakteri ve mantarlar larvalara iletilir.

Zararları
Anobiidae familyası larvaları, iğne yapraklı ağaçlarda genellikle ilkbahar odunu tabakasını tahrip etmekte, bu durumda sert odun tabakası ince bir lamel halinde kalmaktadır. Anobiidae türlerinin bir kısmı fizyolojik (sürgün ve kozalaklarda), diğer bir kısmı da kullanılmış odunlarda, örneğin inşaatta kullanılmış ya da işlenmiş kerestelerde, odundan yapılmış mobilya ve sanat eserleriyle ağaç koleksiyonlarında zarar yaparlar. Bir kısmı ağaçların ölü kabuk kısımları içerisinde yaşarlar. Larvalar 1-2 mm çapında düzensiz galeriler açarak ağaç malzemeyi tahrip ederler. Tahribatları 2-4 yıl sürdüğü gibi, şartlar uygun değilse 10 yıla kadar uzayabilmektedir. Peletleri (dışkıları) kısa, küçük, uçları biraz sivri olup yer fıstığı şeklindedir. Açtıkları galeriler kemirinti tozu ile doludur.

Adlandırma
Çiftleşme döneminde her iki eşey de, muhtemelen birbirlerini cezbetmek için, boyun plakalarının ön kısmını, açtıkları galerilerin duvarına sertçe tos vurarak, insan kulağı tarafından çok iyi alınabilen "tık tık" diye bir ses çıkartırlar. Adları buradan gelir. Fakat ses alma organlarının olmaması sebebiyle bu cezbetmenin nasıl gerçekleştiği bilinmiyor. Belki tatma organı ile odundaki titreşimler alınabilir.

Sınıflandırma

Anobiinae Kirby, 1837
- Anobium Fabricius, 1775
- Gastrallus Jacquelin du Val, 1860
- Hadrobregmus Thomson, 1859
- Microbregma Seidlitz, 1889
- Oligomerus Redtenbacher, 1849
- Priobium Motschulsky, 1845
- Stegobium Motschulsky, 1860
Dorcatominae Thomson, 1859
- Anitys Thomson, 1863
- Caenocara Thomson, 1859
- Dorcatoma Herbst, 1792
- Stagetus Wollaston, 1861
Dryophilinae LeConte, 1861
- Dryophilus Chevrolat, 1832
- Grynobius Thomson, 1859
Ernobiinae Pic, 1912
- Episernus Thomson, 1863
- Ernobius Thomson, 1859
- Ochina Sturm, 1826
- Xestobium Motschulsky,1845
Eucradinae Le Conte, 1861
- Hedobia Dejean, 1821
Ptilininae Shuckard, 1840
- Pseudoptilinus Leiler, 1963
- Ptilinus Müller, 1764
Ptininae Latreille, 1802
- Eupauloecus Mulsant & Rey, 1868
- Gibbium Scopoli, 1777
- Mezium Curtis, 1828
- Niptus Boieldieu, 1856
- Pseudeurostus Heyden, 1906
- Ptinus Linnaeus, 1767
- Sphaericus Wollaston, 1854
- Trigonogenius Solier, 1849
Xyletininae Gistel, 1856
- Lasioderma Stephens, 1835
- Xyletinus Latreille, 1809

Türkiye'deki türler

Türkiye'de tos böceğigiller familyasından 25 cinse ait 66 kadar tür bulunur. Bunlardan 5 tanesi endemiktir.

Anobium
- Anobium punctatum (tahta kurdu)
- Anobium pertinax
Caenocara
- Caenocara ganglbaueri endemik
Clada
- Clada tricostata
Dorcatoma
- Dorcatoma flavicornis
Dryophillus
- Dryophillus forticornis
Ernobius
- Ernobius kiesenwetteri
- Ernobius mollis
- Ernobius abietis
- Ernobius angusticollis
- Ernobius mulsanti
- Ernobius pini
  - Ernobius pini var. crassiusculus
- Ernobius reflexus
- Ernobius reitteri endemik
- Ernobius syriacus
Falsogastrallus
- Falsogastrallus striarus
- Falsogastrallus unistriatus
Gastrallus
Gastrallus corsicus
- Gastrallus immarginatus
- Gastrallus laevigatus
Heolobia
- Heolobia magnifera
- Heolobia pubescens
Lasioderma
- Lasioderma baudii
- Lasioderma fuscum
- Lasioderma haemorrhoidale
- Lasioderma kiesenwetteri
- Lasioderma obscurum
- Lasioderma punctalatum
- Lasioderma redtenbacheri
- Lasioderma serricorne
Mesocoelopus
- Mesocoelopus ingibosus
Mesothes
- Mesothes ferrugineus
- Mesothes granulatus endemik
Metholcus
- Metholcus cylindrius
- Metholcus rotundicollis
Microbregma
- Microbregma emarginata
Nicobium
- Nicobium castaneum
Oligomegerus
- Oligomegerus ptilinoides
Petalium
- Petalium parmatum
Plumius
- Plumius grandicollis
Priartobium
- Priartobium serrifunis
Priobium
- Priobium carpini
- Priobium dendrobiiformis
Ptilinus
- Ptilinus pectilinornis
- Ptilinus fissicollis
Stagathus
- Stagathus dorcatomoides
- Stagathus franzi
- Stagathus latior
- Stagathus pilula
- Stagathus puncticollis
- Stagathus striatula
- Stagathus xyletina
Stegobium
- Stegobium paniceum
Theca
- Theca vicina endemik
- Theca striatula endemik
Xestobium
- Xestobium plumbeum
- Xestobium rufovillosum
Xyletinus
- Xyletinus bucefalus
- Xyletinus flavipes
- Xyletinus fulvicollis
- Xyletinus laticollis
- Xyletinus ornatus
- Xyletinus ruficollis
- Xyletinus saraptanus
- Xyletinus subrotudatus

MsXLabs Üye Girişi