KERTENKELE

1. Kertenkeleler alt-takımından, özellikle de özkertenkelegiller familyasından sürüngenlerin genel adı. (Kertenkele, gündüzcü, böcekçil, genellikle küçük bedenli, hareketli gözkapaklı, gerektiğinde kuyruğunu koparıp bırakabilen, karnı yere değerek hızla koşabilen bir sürüngendir.)
2. Deniz kertenkelesi, tropikal denizlerde yaşayan, dişleri güçlü kemiklibalık. (Synodidae familyası.)

—ANSIKL. Kertenkeleler, en soğuk bölgeler ve Madagaskar adası dışında bütün Eski Dünya'ya yayılır. Hepsinin de çatallı ve çok hareketli bir dili, hareketli gözkapaklan, çenelerinin iç kenarında dizili dişleri ve gerektiğinde kopup düşmesini sağlayabildiği bir kuyruğu vardır. Özkertenkelegiller familyasının en iri türleri Lacerta cinsinde toplanır: boyu 90 cm'yi bulabilen benekli kertenkele (Lacerta lepida), yeşil kertenkele (İL. viridis); kum kertenkelesi ya da çevik kertenkele (L. agilis); kuzey bölgelerine en çok sokulan tür olan da ğurgan kertenkele (L. zootoca vivipara); en güneyde bulunan tür olan duvar kertenkelesi (L. podarcis muralis).

Güneyde yaşayan türlerden Cezayir pütürlü pullu kertenkelesi (Psammodromus algirus) çalılara tırmanır. İtalyan kertenkelesi (Algyroıdes fitzingeri) İtalya ve Korsika'da yaygındır. Öbür özkertenkelegillere daha çok Güney Afrika’da, Afrika’nın ve Asya'nın (Acanthodactylus, Enemies) yarı çöl bölgelerinde ve bazı ağaççıl türlerin bulunduğu tropikal ormanlarda rastlanır. Kertenkelelerin hepsi böcekçil ve gündüzcüdür; geceleri yeraltı yuvalarına sığınırlar ve gündüzleri güneşe çıkarak beden içi sıcaklıklarını dengelerler.